🧠 Kraamkamer van breinsels ♎️

–  laatste bewerking: 21 november 2023.

‘Alles wat ik goed opgeschreven heb, geeft ruimte aan mijn brein’ © LG

Onder dit tuimelvlakje van mijn website neem ik teksten op en eventuele aantekeningen die ik daarbij gemaakt heb. De volgorde is zoveel mogelijk tegenkloks chronologisch, de nieuwste bovenaan.
Het zijn stukken die ingezonden zijn maar niet geplaatst, die in ontwikkeling zijn tot ‘stukje’ of tot artikel voor een krant of tijdschrift.  Of zelfs tot verhaal, toneelstuk of boek.
Of… gewoon… tot verder niets…

De schrijfsels zijn – per definitie – niet af. Alle redactie is nog mogelijk.
In dit verband refereer ik graag aan de betekenis voor mijzelf van deze kraamkamer zoals weergegeven in het stuk ‘Waarom schrijven?’

‘Recent (zomer 2022) heb ik ontdekt, dat ik door te schrijven rust in mijn brein verkrijg. Wat goed is opgeschreven, hoeft daar niet meer te dolen. Ik kan het altijd opzoeken op mijn computer.
En dat heeft bovendien het voordeel dat een creatieve inval met betrekking tot een onderwerp waarover ik al eens een tekst gemaakt heb, toegevoegd kan worden aan de waarde die al gestold is in die tekst.’

Onder dit tuimelvlakje zit ik dus gewoonweg achter mijn virtuele bureau: werk-in-uitvoering; ik verzamel hier de notities die ik op mijn iPhone/iPad/Mac verzameld heb. En werk ze verder uit.

Reacties, suggesties, aanvullingen en kritiek op dit ‘werk-in-uitvoering’ zijn daarbij welkom.
Als een stuk deze kraamkamer verlaat, verhuist de boreling meestal naar een ander tuimelvlakje van mijn website.

Op alle teksten is copyright gevestigd evenals op mijn pseudoniem Ombudsboomer.

De gérant van Hotel California vroeg aan Jos Perry waar die Ludo van kende. Jos geeft een gedifferentieerd antwoord. Onder andere:Een prachtig compliment… dank!

Berichtgeving De Limburger over Deken Dautzenberg: alarmbellen?

Vogelvrij
‘Ik voel me onveilig’ wordt tegenwoordig vaak te onpas gebruikt, zeker als er belangen spelen. Het kan een effectieve, vileine manier van framing zijn. Verdediging tegen dat frame is vrijwel onmogelijk. Als degene die de onveiligheid claimt een vrouw is, een lid van een minderheid of een hiërarchisch ondergeschikte en de geframede de tegenpool daarvan, sta je meteen met 10-0 achter. ‘Geen veilige omgeving…’ Meteen spitst de goegemeente de oren en probeert snippers gossip op te vangen. ‘Over wie gaat het? Wat is er gebeurd?’ Verificatie van de feiten is veelal onmogelijk en het kwaad geschiedt direct. ‘Waar rook is, is vuur!’ ‘Het is geen incident, het is structureel.’ ‘Als er een onderzoek wordt ingesteld, dan zal er wel iets te onderzoeken zijn.’ Mensen zijn immers dol op roddels en ophef. Kranten leven ervan. De geframede is vogelvrij. En er is altijd schade. Ook als er niets aan de hand blijkt. Erger nog, er is in dat geval zelden verhaal op de veroorzaker van die schade.
Er is maar één oplossing: mensen die beter weten, moeten direct en openlijk voor je in het krijt durven treden. Dat gebeurt zelden. Mensen houden zich liever erbuiten. Want… je kunt nooit weten. Maar je moet de guts hebben om dat wél te doen, op gevaar af dat je het mis hebt. ‘Ik steek mijn hand voor hem/haar in het vuur!’… een helaas uitstervend zinnetje.
Ludo Grégoire (jurist), Leiden/Maastricht.

Ingezonden De Limburger 21 november 2023.

Geen metafoor
Voor het eerst lezen we het in de krant (Ten Eerste, 6/11): het gebruik van een kernwapen in het conflict in het Midden-Oosten. De Israëlische minister die erover repte, zwakte zijn uitspraken af tot: ‘metafoor’. Een veel waarschijnlijker scenario wordt niet benoemd. Gegeven het feit dat er heel veel Palestijnen zijn die al alles verloren hebben, zal het Hamas geen enkele moeite kosten om een zelfmoordjihadist te rekruteren die bereid is om in Tel Aviv een kernwapen of een ‘vuile bom’ te laten ontploffen. Wie denkt dat zo’n zelfmoordjihadist geen A-wapen in handen kan krijgen, is mateloos naïef. Er is in de wereld nogal wat splijtstof zoek. Kernmacht Pakistan heeft Israël niet erkend, heeft het non-proliferatieverdrag niet ondertekend en de regering van dat land is corrupt en instabiel. Zodra het Iraanse regime een kernbom kan maken, moet niemand zich verbazen dat het van die zijde in handen van jihadisten komt. Een kleine kernbom past in een rugzak, een grote in een bestelbusje. Het motief van de zijde van Hamas voor zo’n gruweldaad zal eenvoudig zijn: ‘Wij geen eigen land? Dan zij ook niet!’  Dat bergt op zijn beurt het risico in zich van een menselijke kettingreactie: escalatie door de daadwerkelijke inzet van een atoomwapen door Israël. Wat doet Rusland vervolgens? En de Verenigde Staten? Een uiterst realistisch menselijk kettingreactie-scenario in dezen valt te lezen in de huiveringwekkende roman ‘Nooit’ van Ken Follet, maar ook de klassieker ‘Dr. Strangelove’ (zwart-wit film, 1964) mag in dit verband genoemd worden. Wie kan garanderen dat de letterlijk waanzinnige doctrine van wederzijds gegarandeerde vernietiging (Mutual Assured Destruction, MAD) dan zal werken? De dominante aanname bij deze doctrine – mede ontwikkeld door Herman Kahn in de jaren zestig – is dat MAD ervoor zorgt dat partijen zich in een militair conflict inhouden. Maar in het Midden-Oosten is gezond verstand al tachtig jaar een schaars – om niet te zeggen afwezig – goed.
De mensheid kan zich het – letterlijk – eeuwige risico op MAD gewoonweg niet veroorloven. Wie de geschiedenis kent, zal weten dat wat mensen kúnnen doen, ook zúllen doen.
‘Kernwapens de wereld uit’ (IKV, 1977) gaat niet lukken en dat hoeft ook niet. Maar dit Midden-Oostenhoofdstuk moet op zo kort mogelijke termijn met stoom en kokend water beëindigd worden en vervolgens moeten er direct onderhandelingen starten, gericht op nucleaire ontwapening tot sub-MAD-niveau. Dat kan, dat moet. De EU is bij uitstek geschikt én aan zijn stand verplicht (Nobelprijs voor de Vrede 2012) om hierin – samen met de VS – het initiatief te nemen.
Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 6 november 2023. Niet geplaatst.
Variant ingezonden alle kranten: 3 november 2023.

Fopfiets

Hierbij een aanvulling op Linus Hesselinks beschouwing (Opinie, 25/10) over de e-fiets. De aanduiding trapondersteuning is misleidend. De motor geeft geen ondersteuning aan het trappen, het is omgekeerd: het trappen geeft een impuls aan de elektromotor. Het is een sterk staaltje marketing want de noodzaak van het meetrappen is geheel kunstmatig; het bedient enkel een schakelaar naar de elektromotor. En dat is de sleutel tot regelontwijking. Immers, wanneer niet meegetrapt hoeft te worden, is de elektrische fiets voor de wet een rijwiel met hulpmotor en behoeft in dat geval een relatief kostbare WA-verzekering. En dus is de aanduiding fBike een betere dan eBike. Eén letter verder in het alfabet en je hebt de clou te pakken: het is een fake Bike, een fopfiets. Momenteel zijn fopfietsen nog wel te herkennen. Maar je kunt er donder op zeggen dat de constructeurs van eBikes pas zullen rusten als The Ultimate fBike op de markt is: een fopfiets die uiterlijk niet van een echte fiets te onderscheiden is.
Als Wereldfietsers krijgen mijn vrouw en ik regelmatig de vraag: ‘Hebben jullie eBikes?’ Ik kan het dan niet laten om te zeggen: ‘Nee, het is een mBike.’ ‘Een mBike? Wat is dat?’ Ik: ‘Dat staat voor muscle Bike; een fiets op spierkracht.’
Om misverstanden te voorkomen: ik ben zeker niet negatief over elektrische fietsen. De komst van de elektrische fiets heeft ervoor gezorgd dat mensen op latere leeftijd veel meer dan voorheen eropuit gaan en dus bewegen. Evident nadeel van de elektrische fiets is, dat ook mensen voor wie dat nog helemaal niet aan de orde zou hoeven te zijn – en met name jongeren – zich momenteel in groten getale per elektrische fiets verplaatsen. Bewegingsarmoede is evident slecht voor het zich ontwikkelende lichaam.
Ludo Grégoire (bewegingswetenschapper), Leiden.
Ingezonden NRC: 25 oktober 2023. Niet geplaatst.

Walter en ik zonden op 18 oktober 2023 concurrerende Lezersbrieven naar de Volkskrant.

Stembriefje printen?
De suggestie van Wim Everwijn (O&D, 18/10) om de uitgebrachte stem te printen is ingewikkeld, papier- en inktverspillend en overbodig. Ergens in Nederland staan stemcomputers opgeslagen. Een gedegen veiligheidsupdate volstaat teneinde de landelijke uitslag circa één uur na het sluiten van de stembureaus beschikbaar te hebben. Een kind kon en kan nog steeds de was doen.
Ludo Grégoire (jurist Staats- en Bestuursrecht), Azoren (P).
Niet geplaatst.

Walters inzending werd op 20 oktober 2023 wel geplaatst:

Ikje
Bij een goede vriendin geef ik uiting aan mijn frustratie over een notoire querulant in een samenwerkingsproject. Ik mopper: ‘intrigant’, ‘ruis’, ‘tegenwerking’, ‘desinformatie’, ‘bemoeial’, ‘stoorzender’. Maar vooral: ‘dwarsligger’. Mijn vriendin reageert: ‘Maar dwarsliggers zijn toch juist nodig voor een goed spoortraject?’ Ik, patsboem: ‘Niet als je ze óp de rails legt in plaats van eronder!’
Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden NRC: 6 oktober 2023. Rubriek Ikje.

Naar aanleiding van de berichtgeving over de vondst van de NSDAP-lidmaatschapskaart van prins Bernard zond ik op donderdag 5 oktober ’23 de navolgende Lezersbrief naar alle kranten; niet geplaatst.In de Volkskrant van 6 oktober 2023 stond een Lezersbrief met een geniaal voorstel:

Esthetiek-educatie

De systematiek van bekostiging van schoolgebouwen kan inderdaad beter (Opinie, 13/9). Maar de door Bart de Grunt voorgestelde ‘eenheidsworst’ vergroot het probleem dat iedereen nu al in de praktijk kan zien. Veel basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs hebben architectonisch en wat betreft de inrichting kraak noch smaak. Vaak zijn de klassen ‘dozen’ of zelfs werkelijk containers omdat het – tijdelijke, maar meestal ontstellend lang – noodlokalen zijn. De wanden zijn smakeloos geverfd, er is van alles en nog wat met plakband aan bevestigd, de vloeren zijn vooral gekozen om de kwaliteit ‘reinigbaarheid’. De trappenhuizen zijn kaal en smakeloos, geen plant te bekennen. In de gangen ligt vaak synthetische vloerbedekking waarvan de muffe geur allesdoordringend is. En zo zou ik nog een tijdje kunnen doorgaan.
Hoe kunnen wij in een dergelijke setting verwachten dat jonge mensen gevoel voor esthetiek, voor zorg voor de omgeving, voor harmonie ontwikkelen?
Bij traditionele scholen in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zien we een totaal ander beeld. Veel gebouwen hebben architectonische grandeur, aan de wanden van gangen en trappenhuizen hangen schilderijen, klassiek en modern, we zien parketvloeren, graniet of marmer in de klaslokalen.
Waarom is er in de samenleving wel geld voor ‘schoonheid’ van en in Gemeentehuizen, ziekenhuizen en politiebureau’s maar niet van en in schoolgebouwen? Waarom is er wel airconditioning in AH- en Jumbowinkels, bankfilialen en advocatenkantoren en niet in de lokalen waar onze jeugd zo’n 20 tot 25 uur per week verblijft?
Gevoel voor esthetiek en respect voor gebouwen en omgeving wordt aangeleerd en gestimuleerd wanneer de samenleving architecten vergelijkbaar met Antoni Gaudí of Friedensreich Hunderwasser zou inschakelen om scholen te ontwerpen. Dat zijn immers de plaatsen waar ‘de hoop der natie’ zijn educatie ontvangt.
Ludo Grégoire (ex-docent), Leiden.
Ingezonden VK: 13 september 2023; niet geplaatst. 

Naar aanleiding van het ‘gedoe’ bij de Partij voor de Dieren refereerde Marijke aan George Orwell’s Animal Farm.
Mijn lezersbrief:

PvdD
‘All animals are equal, but some animals are more equal than others.’
Het kan verkeren.
Ludo Grégoire , Leiden.
Ingezonden VK: 9 september 2023. Niet geplaatst.

Geachte heer Omtzigt

U heeft meerdere onderbouwde ideeën om de betonrot in ons democratisch bestel tegen te gaan (Binnenhoflezing, 6/9). Tegelijkertijd wilt u uw TK-fractie – met als argument: rustig opbouwen – kunstmatig klein houden. Daarvoor worden allerlei trucjes overwogen. Maar dat is democratisch én staatsrechtelijk gewoonweg niet in de haak. Wie meedoet aan de Kamerverkiezingen wil dingen veranderen. Dan moet je zoveel mogelijk invloed en dus zetels hebben. En er is nog een ander – fundamenteler – bezwaar tegen de beoogde Calimero-positie. Je houdt immers NSC-sympathisanten voor de gek wanneer met kunstgrepen niet alle NSC-voorstanders hun stem in kamervertegenwoordiging kunnen verzilveren. En hoe moeilijk is het eigenlijk om ‘gewoon’ mee te doen? Onder de 2.400 aangemelde kandidaten moeten er toch 50 kanjers te vinden zijn? We horen graag van u.

Ludo Grégoire (jurist Staats- en Bestuursrecht), Leiden.
Ingezonden alle kranten: 7 september 2023. Niet geplaatst.

Teletext 26 september’23:

Voorpaginafoto Volkskrant dinsdag 29 augustus 2023:Aarsmanleerling (5)
Hans Aarsman heeft ons in de loop der jaren door middel van diens voortreffelijke donderdagse VK-rubriek ‘Aarsman Collectie’ geleerd te zien wat er op foto’s staat en wat ons dat vertellen kan. Bij de foto op de dinsdagse voorpagina was weer sprake van zo’n Aarsman-moment. Eén van de tien voorbeeldzinnen van de onvoltooid verleden tijd is grammaticaal fout. Amusant, omdat het juist om lessen Nederlands gaat. Nobody is perfect…
Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 29 augustus 2023. Niet geplaatst.

Blauwtje?
Passend bij een nieuwe bestuurscultuur doet Frans Timmermans het enige juiste: verwante partijen zoals de SP en de PvdD uitnodigen om zich aan te sluiten bij de progressieve samenwerking van GL/PvdA (Binnenland, 24/8). De reacties waren even voorspelbaar als onthutsend: ‘niet te vertrouwen’ (SP), ‘wij zijn niet links, wij zijn progressief’ (PvdD). Met zulke vrienden op links heb je geen vijanden op rechts nodig.
De voortekenen waren al niet gunstig. Bij de speech ter gelegenheid van haar verkiezing tot SP-lijsttrekker richtte Lilian Marijnissen haar pijlen niet op het rechtspopulisme en het neoliberale blok maar godbetert op de persoon van Frans Timmermans.
Het kan nog erger. Ik mag hopen dat de stupide en totaal contraproductieve ‘Hans Brusselmans – campagne’ van de Europese Verkiezingen geen vervolg krijgt in een ander jasje. En dat de SP eindelijk inziet dat het anti-EU-standpunt zich niet verdraagt met de geopolitieke werkelijkheid én wenselijkheid.
De SP en de PvdD moeten zich de navolgende waarheid als een koe ter harte nemen. Stel: de progressieve partijen hebben ná de komende TK-verkiezingen gezamenlijk een zodanige meerderheid dat ze het voortouw hebben bij de formatie. Dan zullen ze het ongetwijfeld eens kunnen worden over een regeerakkoord. Waarom sluiten ze dat akkoord dan niet vóór de verkiezingen en noemen het ‘programma voor links’?
Ludo Grégoire (jurist Staats- en Bestuursrecht), Maastricht/Leiden.
Ingezonden De Limburger: 28 augustus 2023. Niet geplaatst.

Sander en Paulien
Weer geen 150? Nee toch! Krijg er zowaar nthdngsvrschnsln vn.
Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 17 augustus 2023. Niet geplaatst.

Heks
Onze parlementariërs zijn zich veel te weinig bewust van hun voorbeeldfunctie (Lezersbrieven 15/7 en 17/7). Machtsmisbruik, pesten, intimidatie en verbale agressie nemen toe. Gegeven de evolutie van het taalgebruik in de Tweede Kamer stel ik voor om de zegswijze ‘onparlementair gezegd’ om te dopen tot ‘parlementair gezegd’.
© Ludo Grégoire (jurist Staats- en Bestuursrecht), Leiden. Ingezonden Trouw: 17 juli 2023. Niet geplaatst.

De titel ‘Heks’ verwijst naar de aanduiding op Twitter door Geert Wilders van Sigrid Kaag.

Weg van die vrijblijvendheid!
Peter Bakens slaat de spijker op zijn kop: relevante competentie in de Raad van Toezicht van zorginstellingen vereist verpleegkundige participatie (O&D, 24/5). Maar dat lukt substantieel alleen door het te reglementeren. Daarom legden wij (al in 2003) ‘verpleging/verzorging’ als één van de vijf verplichte RVT-competitieprofielen in het Reglement vast. Altijd uitstekend in kunnen vullen en in de praktijk van het integrale toezicht structureel waardevol gebleken. Regelen dus.
© Ludo Grégoire (oud-vz. RvB zorginstelling), Verona (I). Ingezonden VK: 23 juni 2023. Niet geplaatst.

Lerend leiderschap
Begin 2021 wist ik zeker dat het juiste voor Lodewijk Asscher – toentertijd PvdA-boegbeeld – om te doen in verband met de toeslagenaffaire, was aftreden. Het feit dat PvdA-partijprominenten vonden dat terugtreden niet nodig was ‘want er is sprake van lerend leiderschap’ vond ik een gotspe. ‘Dat moet er nog bijkomen, dat er níet geleerd wordt van ‘Ongekend Onrecht’. Ik vond het onbegrijpelijk dat er niet het besef was, dat de persoon Asscher niet in het geding was. Centraal in dergelijke situaties staat geloofwaardigheid, het hart en de ziel van onze rechtsstatelijkheid. Met terugtreden laat je zien dat ons bestel belangrijker is dan ‘het pluche’. En ik meende dat je ermee de zaak op scherp zette voor Rutte, Hoekstra, het hele kabinet. Meerdere kranten publiceerde mijn opinie. Ik had het mis. Rutte heeft meer levens dan negen katten (Ten Eerste, 10/6). Dat Rutte niet inziet dat hij daarmee de democratie enorme schade berokkend, is – los van zijn gebrek aan visie – zijn blinde vlek. Tegen zoveel zichtproblematiek blijkt geen specialist opgewassen.
© Ludo Grégoire (jurist Staats- en Bestuursrecht), Heidelberg (D).
Ingezonden VK: 11 juni 2023. Niet geplaatst. 

De Telegraaf plaatste – gretig – mijn oproep aan Lodewijk Asscher om af te treden. Het kan – ook mij – verkeren.

Belasting
Joke Wilking bepleit charitas in ‘Rijken kunnen best € 200,- per maand weggeven’ (Opinie, 17/4). Hoe sympathiek ook, het is een slecht idee. Omdat het on(ge)rechtvaardig(d)e inkomens- en vermogensverschillen in stand houdt. Omdat het volstrekt willekeurig is, zowel wat betreft de gever als de ontvanger. Omdat het volstrekt onjuiste gevoelens van altruïsme respectievelijk dankbaarheid oproept. Omdat het niet gaat gebeuren. Omdat het onuitvoerbaar is. En vooral omdat het onnodig is. We kunnen in ons schathemeltjerijk land een bewezen structureel, rechtvaardig, eerlijk, uitvoerbaar, bestaand en solidair instrument inzetten tegen armoede. Het heet: belasting.
© Ludo Grégoire (jurist), Leiden.
Ingezonden Trouw: 17 april 2023. Niet geplaatst.

Mathieu’s kennersoog inspireerde mij tot de navolgende inzending:

Aarsmanleerling (4)
Hans Aarsman heeft ons in de loop der jaren door middel van diens voortreffelijke donderdagse VK-rubriek ‘Aarsman Collectie’ geleerd te zien wat er op foto’s staat en wat ons dat vertellen kan. Zijn lessen hebben ons ‘kijken’ dusdanig ontwikkeld dat ik de vrijheid neem om een correctie te plaatsen bij het onderschrift van de JumboVisma-foto (Sport, 30/3). Op de ploegleiderswagen staan Bianchi-fietsen. De ploeg rijdt evenwel vanaf oktober 2020 op Cervélo-fietsen, met kenmerkende gele voorvork. De onovertroffen Klaas Jan van der Weij kan die foto dus niet gemaakt hebben tijdens de Tour de France van vorig jaar.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 30 maart 2023. Niet geplaatst.

Bied perspectief in eigen land
Fort Europa wordt belegerd door mensen die – terecht – meer heil zien in een hachelijke migratie dan te blijven in hun eigen hopeloze land. Afspraken met ‘heel Afrika’ over overbevolking en waterhuishouding (Lezersreactie, 30/3) kunnen pas gemaakt worden wanneer ze gepaard gaan met massieve initiatieven om perspectief ‘daar’ te ontwikkelen zodat de mensen ook ‘daar’ hun toekomst zien. Europa moet consequent de boodschap uitdragen: ‘Wie blijft, wordt geholpen.’ In dat verband zou overwogen kunnen worden om de ontwikkelingssamenwerking rigoureus anders te organiseren. Elk EU-land zou – passend bij de wederzijdse affiniteiten – een migratieland kunnen ‘adopteren’ om het te helpen zich te ontwikkelen. En dan beginnen bij bestuurskracht, onderwijs en burgerschap. Opvolgende tranches van massale hulp in het vooruitzicht stellen bij niet-corrupte implementatie van eerdere tranches. En vooral de brede middenklasse inschakelen. De herverdeling moet ons ‘pijn’ mogen doen. Handelsstromen verleggen en tariefmuren verlagen. Ophouden met het desastreus verstoren van binnenlandse productie ten gevolge van het dumpen van onze overschotten. Wij kunnen en moeten genoegen nemen met mínder méér. Niet uitbuiten maar ontwikkelen. Ons doelen stellen dáár; ondernemende mensen dáár opleiden, faciliteren, begeleiden. Niet uit filantropie maar uit welbegrepen eigenbelang. Win-win.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden Trouw: 30 maart 2023. Niet geplaatst.

Seksistisch
Collega Geertsema meent dat ‘lichaamsbouw en motoriek redenen zijn dat voetbal feitelijk ongeschikt is voor het vrouwenlichaam’ (Opinie, 20/3). Dat schreeuwt om een tegengeluid uit eigen kring. De bestaande verschillen tussen de onderdelen bij het vrouwen- en het mannenturnen zijn immers een resultante van de uiterst seksistische ontstaansgeschiedenis van die sport. Gracieuze balletdansers en stoere turnsters aan de rekstok logenstraffen de gedebiteerde stelling. Er zijn – vooral testosterongestuurd – zeker verschillen tussen de absolute prestaties in mannen- en vrouwensport. Maar er is geen enkele wetenschappelijke reden dat vrouwen niet precies dezelfde sporten zouden kunnen beoefenen als mannen. En omgekeerd uiteraard. Gelukkig maar.
© Ludo Grégoire (bewegingswetenschapper), Leiden. Ingezonden VK: 22 maart 2023. Niet geplaatst.

Misplaatst
Columnisten hebben terecht een grote vrijheid bij het formuleren van smaakmakende opvattingen. Maar die uitingsvrijheid is niet ongelimiteerd. Donderdag jl. geloofde ik mijn ogen niet toen columnist Ibtihal Jadib de manifestatie van de NSB in 1935 meende te moeten vergelijken met de opkomst van de BBB in 2023. Ik heb weinig gemeenschappelijk met de BBB maar de gebezigde vergelijking is Volkskrant-onwaardig. Stemmingmakerij, verdachtmakerij en absurde parallelveronderstellingen kunnen we missen als kiespijn. Het gaat om verbinding, begrip en constructieve samenwerking. Gele kaart dus.
© Ludo Grégoire (jurist Staats- en Bestuursrecht), Leiden. Ingezonden VK: 18 maart 2023. Niet geplaatst.

Verbinding
De twee Lezersbrieven over het stemrecht van boomers (O&D, 11/3) zijn me uit het hart gegrepen. Graag voeg ik een onbenoemd maar belangrijk aspect toe. Praat met jongere generaties over het belang van democratie en ordentelijk landsbestuur, over hun en jouw motieven bij de overwogen partijvoorkeuren. Dat levert kennis en wijsheid op. Maar vooral verbinding. Dat alles zal bijdragen aan een bezonken keuze van de verschillende generaties in het stemhokje. En dan het allerbelangrijkste: ga in elk geval stemmen. Want als je het stemrecht niet gebruikt, heb je eigenlijk ook geen recht van spreken.
© Ludo Grégoire (Ombudsboomer), Leiden.
Ingezonden VK: 11 maart 2023. Niet geplaatst.

Vrouwenbrein
Briefschrijfster Tielke Engels wil weten wat zich afspeelt in het brein van mannen die zich schuldig maken aan seksueel grensoverschrijdend gedrag (O&D, 9/3). Maria Elisa Jansen (O&D, 10/3) geeft een geestige verklaring. Maar kan iemand mij vertellen wat er zich dan in godsnaam in diezelfde hoeveelheid tijd waarin het mannenbrein niet doorbloed kan zijn, afspeelt in het immer volledig doorbloede vrouwenbrein?
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 10 maart 2023. Niet geplaatst.

Can’t buy me love
In 2002, na een paar jaar weduwnaarschap, plaatste ik in de Volkskrant een contactadvertentie. Dat was toentertijd een gebruikelijk medium om een nieuwe partner te zoeken. Het woord dating was niet in zwang. Briefwisselingen leidden al dan niet tot een ontmoetingsafspraak om elkaar nader te leren kennen. Een leuke, rustige manier van partnerzoektocht, herinner ik mij. Een paar jaar later kwam de datingsite Parship in beeld, in samenwerking met de Volkskrant. En ook dat medium leidde tot plezierige mailwisselingen en afspraakjes.
In 2013 vielen mijn huidige partner en ik als een blok voor elkaar; to fall in love zoals dat in het artikel (V4, 14/2) terecht gekarakteriseerd wordt. Niet via een advertentie, niet via datingapps maar ouderwets gekoppeld. Een onderschatte relatievormingsmethode. Fantastisch. Niks swipen, niks verdienmodel. In liefdevol koppelen zou veel meer energie gestopt moeten worden.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 14 februari 2023. Niet geplaatst.

Shampoo
Nooit gedacht dat ik nog eens een Lezersbrief zou wijden aan shampoo. De voortreffelijke rubriek Beter Leven evenwel, noopt daar deze keer (21/1) toe. Onbelicht blijft namelijk de hoeveelheid shampoo die mensen doorgaans gebruiken: véél te veel. Ik schat – als gevolg van de te grote opening in alle knijpflacons – al gauw een facto tien. Ik leerde mijn studenten dat zelfs wanneer je – bewezen onnodig – dagelijks shampoogebruik prefereert, de hoeveelheid ter grootte van een erwt volstaat voor een gemiddelde mannendos en die van twee erwten voor een gemiddelde vrouwendos. Al het meerdere spoelt onbenut het riool in. Vermijdbare milieubelasting van het zuiverste water. Oplossing? Informatie aan de gebruikers en EU-normering wat betreft (kleine) dopopeningen. Iets dergelijks geldt overigens voor tandpasta.
© Ludo Grégoire (oud-docent Anatomie/Fysiologie), Curaçao. Ingezonden VK: 22 januari 2023. Niet geplaatst.

Maatschappijkritiek
Merel van Vroonhoven beperkt haar steengoede columns (Ten Eerste, 3/12) niet langer tot het onderwijs.
Gelukkig, wat mij betreft. Goed beschouwd hebben alle problemen die zij beschreef en beschrijft hun oorsprong in twee decennia christelijk-neoliberale consumptiemaatschappij. Daar regeert het geld, het ‘ieder voor zich en god voor ons allen’, het ‘als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een euro’.
Ik hoop dat haar columns – net als die van Sander Schimmelpenninck en Marcia Luyten – zin hebben. Tegen beter weten in, want werkelijke verandering kan pas optreden als de kiezer andere idealen aan de macht brengt. Idealen als kleine klassen, geen voedselbanken, fijnere volksbuurten, voldoende woonruimte voor jonge mensen, bescherming van de natuur, bestrijding van discriminatie, een circulaire economie waarin mensen centraal staan. Kortom: groene sociaal-democratie.
Maar evengoed: zet hem op Merel, Sander en Marcia! Jullie columns zijn broodnodige luizen in de pels.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 4 december 2022, niet geplaatst.

Voorspelbare neutralisatie
Het lijkt erop dat de Opinieredactie van de Volkskrant de behoefte heeft om kritiek te neutraliseren. We zien al jaren een vast patroon van een inhoudelijk gemotiveerde kritische lezersbrief (1) met direct daarna een juichstukje (2) – meestal zonder veel onderbouwing – met dezelfde titel (voorbeeld O&D, 1/6). Waarom? Is dat niet een beetje doorzichtig, voorspelbaar, kinderachtig? Het is in elk geval zonde van de ruimte die daarmee verloren gaat voor andere, betere lezersbrieven.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 2 juni 2022, niet geplaatst. 

Met dank aan Ionica
De in het  artikel over het naamrecht van Annemarie Middelburg (O&D, 2/5) aangereikte oplossing om bepaalde namendiscriminatie te voorkomen levert juist discriminatie op: alfabetdiscriminatie. Rekenen: voor het gemak gaan we uit van een alfabet van 25 letters en een combinatie van namen met een verschillende beginletter. De naam beginnend met een A heeft 100% kans om als eerste te staan en dan is er in alfabetische volgorde bij opvolgende beginletters telkens 4% minder kans om als eerste te staan. De namen beginnend met K hebben dus een 60% ik-sta-als-eerste kans, de namen beginnend met U slechts 20%. Bij namencombinaties met dezelfde beginletter geldt dit uiteraard lexicografisch. Ook weer discriminatie. Mooi hè, wiskunde. Gewoon een muntje opgooien dus…
© Ludo Grégoire (β, jurist), Leiden.
Ingezonden VK: 4 mei 2022, niet geplaatst.

Verbeelding aan de macht 2.0
Sander Schimmelpenninck (Ten Eerste, 28/3) gebruikt stevige kwalificaties: ‘egoïstisch kiezen voor de weg van de minste weerstand’, ‘werkweigeringsidealisten’, ‘de Nederlander zal werk weer moeten leren omarmen’. Juist Sander (en de Kloof) Schimmelpennick is geloofwaardig op het punt van ‘de totaal scheefgegroeide belastingdruk’ en de ‘ingebakken kansenongelijkheid’ maar op het punt van de door hem bij voortduring beargumenteerde noodzaak tot het leveren van meer arbeidsuren door iedereen die daartoe in staat is, volg ik hem niet. Ik mis namelijk de bredere context: welke idealen streven we na voor onze kinderen en kleinkinderen en welke voorwaarden moeten we daarvoor creëren, realiseren?
In de zestiger jaren werd de 5-daagse werkweek mogelijk doordat daarmee één ‘kostwinner’ een gezinsinkomen kon verdienen. Niemand wil terug naar de 6-daagse werkweek, laat staan naar het fenomeen ‘kostwinner’. Logisch. En tegelijkertijd is het jaren-zeventig ideaal van een verdere verkorting van de werkweek totaal niet meer in beeld. Waarom niet? Waarom werken we onszelf en de planeet momenteel liever naar de ratsmodee?
Destijds was er een wenkend perspectief. Voor het beeld ga ik even uit van een gezinssituatie waarbij beide partners 24 uur per week werken. Dat kan in allerlei varianten maar in elke variant is er tijd voor elkaar, voor kinderen, voor het werk zelf, voor hobby’s, voor cultuur, voor het huishouden, voor feesten, voor opleidingen, voor vrienden. Noem maar op. En terwijl de naar lucht snakkende planeet Aarde op adem kan komen, heeft iedereen – mits eerlijk verdeeld – voldoende inkomsten voor wat er écht toe doet. Welzijn en welvaart, hand in hand. Maar dan moeten soortgelijke voorwaarden als bij de overgang van 6- naar 5-daagse werkweek gerealiseerd worden. Dat betekent allereerst dat een alleenstaande met de minimuminkomsten uit zo’n 24-urige werkweek kan rondkomen. Dat is best mogelijk maar dat vereist – inderdaad Sander – verregaande inkomenspolitiek met als sleutelaspecten: eerlijk verdelen en geleidelijkheid richting einddoel.
Inkomenszekerheid blijkt een van de allerbelangrijkste factoren te zijn voor het voorkómen van – altijd kostenslurpende – ellende bij personen en gezinnen. En inkomenszekerheid verlost mensen van heel veel formulieren, verspilde tijd aan loketten en telefonische wachtrijen. Het individuele minimuminkomen uit een 24-urige werkweek zou hoog genoeg moeten zijn om ook één kind te kunnen opvoeden. Het ‘je-voorplanten’ is immers een wezenlijk aspect van het mens-zijn. Maar wég met de kinderbijslag. Waarom zou een individu dat geen kinderen wil minder te besteden moeten hebben? Waarom zou een individu dat meer dan één kind wil daartoe door de belastingbetaler gefaciliteerd moeten worden?
Of een basisinkomen zoals Rutger Bregman beargumenteert een begaanbare weg is, kan ik niet beoordelen. Zijn ‘de meeste mensen die deugen’ ook bereid om daarvoor het bijbehorende belastingregime te accepteren? Bovendien vrees ik dat niet alle werk dat nodig is om de boel goed draaiende te houden dan bezet is. Maar stel je eens voor dat alle nominale euro’s maar vooral ook de optelsom van salarissen van de bureaucratie die nu gemoeid is met het beoordelen, beheren, beheersen en controleren van uitkeringen en toeslagen ingezet worden als direct inkomen. Miljarden. De beschikbaar komende arbeidskracht kan ingezet worden voor arbeid anders dan bureaucratie. Herverdeling.
Het maatschappelijk doel van een 24-urige werkweek voor iedereen verdient het om opnieuw breed in de discussie te staan, om nagestreefd en gefaciliteerd te worden. Voor mij lijdt het geen twijfel dat dit doel haalbaar was en is. Maar ja, ik ben dan ook een kind van de zestiger jaren…
© Ludo Grégoire, Ombudsboomer, Leiden.
Ingezonden VK: 31 maart 2022, niet geplaatst.

© Verbeelding aan de macht 2.1, aantekeningen
Alternatief voor ideeën van Sander ‘de Kloof’ Schimmelpenninck op het punt van arbeidsparticipatie. Uiteraard kun je het aantrekkelijk maken voor individuen om meer arbeidsuren per week te gaan draaien. Maar je kunt ook andere keuzes maken. Bijvoorbeeld voor een goede mix van a) Tijd voor ontplooiing van jezelf puur privé, b) Tijd voor ontplooiing van jezelf in je werk, c) Tijd voor ontplooiing van jezelf in je gezin. Werk in de sector die meerwaarde oplevert voor de samenleving moet superaantrekkelijk gemaakt worden. Defensie, politie, justitie en rechtsbescherming, onderwijs, zorg, levensmiddelenvoorziening. De onderste lagen van de behoeftenpiramide van Maslow zijn eigenlijk mensenrechten. Die mag de samenleving geen onderwerp maken van de vrije markt.
Vervolgens kun je alle producten en voorzieningen die een mens eigenlijk goed kan missen voor een menswaardig bestaan zodanig belasten – ook flexibel – dat werk dat wél voorziet in producten en voorzieningen ten dienste van een menswaardig bestaan financieel aantrekkelijk wordt, lees: uitstekend betaald wordt.
Bullshitjobs versus vrijwilligerswerk dat vrijwel altijd in het collectief belang is. Rekenen!
De Ombudsboomer, Leiden.

Ruim kokkerellen, afgepast eten
Koop ingrediënten in voor een maaltijd voor zo’n 8 tot 10 personen. Uitgebreid en creatief kokkerellen. Verdeel over 8 tot 10 porties. Serveer de hoeveelheid die nodig is, gegeven het aantal eters. Vries de overige porties in voor een andere keer. Leuk, goedkoop, tijdbesparend, makkelijk. Smakelijk eten!
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden Trouw: 8 maart 2022, niet geplaatst.

Miljoenen liters onnodig verwarmd water per dag
Zet de mengkraan op wastafels en de gootsteen ná gebruik altijd in de koudwaterstand en leer kinderen dat ook te doen. Want meestal is daar koud water voldoende: voor het wassen van de handen of van groenten, het spoelen van glazen of voor tandenpoetsen. Een mengkraan stuurt bijna altijd de verkeerde watertemperatuur de leidingen in. Want de laatste gebruiker sluit de watertoevoer in de stand van de laatst gewenste temperatuur. Doorgaans opent de volgende gebruiker – zeker wanneer dat een kind is – de kraan op die stand ongeacht de gewenste temperatuur. Dat betekent dat vaak warm water de leiding ingaat en daar meestal – ongebruikt – afkoelt. Verspilling. Vooral omdat de geiser meestal op zolder staat; lange leidingen. Bij renovatie of nieuwbouw zouden – behalve in geval van douche of bad – geen mengkranen meer geplaatst moeten worden maar kranen met afzonderlijke koud- en warmwater draaiknoppen.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden Trouw: 21 februari 2022, niet geplaatst.

Soms zit het hart rechts
Als iemand ‘met de hand op het hart’ iets verklaart, legt die persoon de rechter hand op de linkerkant van de borstkas. En wanneer hun volkslied klinkt, gaat bij veel Amerikanen derechterhand naar die plaats. Logisch, want we leren dat het hart dáár zit. Zo ook Marjan Buninga (Opinie, 10 januari). De gebruikelijke linksrechts positionering van de ingewanden is geprogrammeerd in de genen. Maar ongeveer 1 op de 10.000 mensen heeft een zogenoemde situs inversus: dan zitten de inwendige organen spiegelbeeldig. Het hart steekt naar rechts uit op het middenrif, de rechterlong is kleiner dan de linkerlong. De maag zit dan vaak rechts, de lever en de blindedarm op hun beurt juist links. In het algemeen hebben mensen van deze spiegelbeeldige ligging geen last. Bij bepaald onderzoek, bijvoorbeeld bij het maken van een hartfilmpje (ECG) of een leverecho, moet de laborant uiteraard wel op dit verschijnsel bedacht zijn.
© Ludo Grégoire (docent Anatomie/Fysiologie), Leiden.
Ingezonden VK: 11 januari 2022, niet geplaatst.

Ongekend doktersdrama
Wie zou het Danka Stuijver (O&D, 27/12) niet gunnen? Een nieuw bestaan op Aruba met een vaste aanstelling voor haar man, een medisch specialist. De naakte waarheid is, dat deze ‘ontsnappingsroute’ uit het moeras waarin pasafgestudeerden – de zogenoemde ‘jonge klaren’ – ronddolen slechts zeer weinigen gegeven is.
In 2005 loodste Hans Hoogervorst de Zorgverzekeringswet door het parlement. Een van de neoliberale doelstellingen van die wet was om de zorgverzekeraars regie te geven over de gezondheidszorg. Een omvattende systematische evaluatie van de Zorgverzekeringswet ontbreekt tot op heden, dus tasten we in het duister omtrent de resultaten ervan, zeker op het punt van de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg. Empirisch valt in elk geval één harde noot te kraken: regie op de opleiding en plaatsing van medische specialisten ontbreekt. Ik ken de wereld van ‘jonge klaren’ van binnenuit. Ze hebben spitsroeden moeten lopen om een opleidingsplaats te bemachtigen. Ja en amen zeggen is de norm anders krijg je geen kans of lig je eruit. Maar ook als je je opleiding hebt afgerond ben je heden ten dage de pineut. Geen vast contract, geen plek in een maatschap. Dat is een specialismebrede problematiek met extremen bij de snijdende vakken. Een extra pijnlijk gegeven is, dat in de orthopedie vrouwen geen schijn van kans maken. De ‘mannenbroeders’ houden de gelederen vooral gesloten. De frustratie daarover is enorm groot. Je eet als ‘jonge klare’ genadebrood: extreem veel uren maken, ja-knikken, ongunstige diensten draaien. In de hoop op een plekje. Maar dat is minimaal jarenlang vruchteloos en voor velen feitelijk onbereikbaar. ‘Jonge klaren’ blijken deze etterende wonde niet te (kunnen?) attaqueren, vanwege angst voor ‘Dan lig ik er zeker uit’. Alleen regie kan ervoor zorgen dat de fine fleur van de aantredende medische generatie een plek krijgt om zich normaal verder te ontwikkelen in plaats van de huidige deprimerende wachtkamers van chef de clinique, fellowship, roostergatenvuller. Want er is allerminst te weinig werk voor specialisten. Kijk naar de lange wachtlijsten en de vraag van patiënten om meer tijd van de arts. Kijk naar de hoge werkdruk en naar het hoge percentage medisch specialisten met een burn-out. Waarom zijn er dan geen plekken om te werken? Of worden er geen plekken gemaakt? Regie kan borgen dat er door artsen niet zulke idioot lange werkdagen en werkweken gemaakt worden als nu het geval is. Regie om perspectief te hebben op een normale vaste aanstelling. Wat mij betreft in loondienst. Weg met de maatschappen: zorg is geen onderneming, zorg is een voorziening. Uiteraard met een goed salaris gegeven de lange opleidingstijd en behoud van talent. Maar ook normale werktijden. Maximaal veertig uur per week inclusief de levenslange deskundigheidsbevordering: goed voor de patiënt en duurzaam goed voor de arts en diens gezin/omgeving.
Over de problematiek van ontbrekend perspectief voor ‘jonge klaren’ wordt veel gepubliceerd, onder andere in Medisch Contact (mei en juni ’21), in Arts en Auto (mei ‘21) en ook in de Volkskrant (januari ‘21) maar er gebeurt niets. Vandaar deze aanklacht en oproep; dit doktersdrama moet eindigen. Ik heb geen enkel vertrouwen in de Zorgverzekeraars op dit punt. Hun belangen vormen geen prikkel om dit aspect van de gezondheidszorg aan te pakken. Dat was zo, dat is zo en dat blijft zo. Dus moet de overheid dit oppakken, samen met de beroepsgroep specialisten. Zoals het nu gaat, kan het niet verder.
© Ludo Grégoire (jurist, oud-bestuurder patiëntenzorg), Leiden.
Ingezonden VK: 28 december 2021, niet geplaatst.

Pépé
Corona. Lock down. Bij het uitmesten van kastlaatjes vond ik zeven minicassettes. Direct ging een geheugenlaatje open. ‘Pépé, 1994, Stubaier Höhenweg.’  En ja, de uitgetikte dictafoonversie van 1997 stond nog gewoon op mijn laptop. Ik opende het Wordbestand en las de twintigduizend woorden. Ik herleefde de achtdaagse huttentocht van ons gezin waarop ik onder het wandelen het verhaal verzon van een jongetje op zoek naar antwoorden op de vraag: ‘Wie ben ik?’ Onze zonen van zes en acht hingen dagenlang aan mijn lippen; de vertellingen omlijst door de rotspartijen, klaterende beekjes en kronkelpaadjes van de Alpen.
Nu, anderhalf jaar en 51 duizend woorden later voor de gebeurtenissen in Onderland, is het voorleesboek voor mijn drie kléínkinderen klaar: ‘Pépé’. Familie en vrienden hielpen redigeren en bij het vinden van oplossingen voor als het verhaal niet liep of niet logisch was. Hartverwarmend. Ik bleef zitten tot het er stond. Nu de illustraties nog.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 23 december 2021, niet geplaatst.

Raadsel
In staccato geschreven alinea’s somt Sheila Sitalsing (Ten Eerste, 30/11) op wat er allemaal anders moet in het komende kabinet. En ik zal lang niet de enige zijn die het met haar eens is. Maar alweer blijft één raadsel onbelicht. Hoe kan het toch dat de mensen in het stemhokje jarenlang die zo-was-het-niet-bedoeld-regeringen mogelijk maakten? En dat ze, ook nu de problemen tegen de kozijnen klotsen, meer van hetzelfde gekozen hebben? Zijn die mensen gehersenspoeld? Masochisten? Lemmingen? Dat blijft jammer genoeg een raadsel.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 30 november 2021, niet geplaatst.

Buik vol van cookies 
Het lijdt geen twijfel dat in de Top 3 van ergernissen over Internet de cookies met stip op één staan. En dat is heel begrijpelijk. Kent u iemand die blij wordt van het bij vrijwel elke website op-poppende cookie-venster of -keuzemenu? De cookie-wetgeving deugt vanaf het allereerste moment al niet. Omdat die geen rekening houdt met normaal menselijk gedrag van snelle muisklikken wanneer je Internet gebruikt. Ik moet de eerste persoon nog ontmoeten die dan telkens weer weloverwogen beslissingen neemt. Iedereen ervaart het: elke website richt de pop-up anders in, uitschrijven (opt-out) wordt met opzet onmogelijk of ingewikkeld en in elk geval tijdrovend gemaakt. De ontwerpers lachen zich rot: normaal menselijke gedrag (ongeduld, desinteresse, haast, naïviteit) speelt hen feilloos in de datakaart. Het is ronduit onacceptabel dat de huidige cookie-regelgeving ons dagelijks blijft terroriseren. Er is maar één oplossing om de privacy te beschermen: de wetgever moet het standaard gebruik van alle cookies verbieden. Onderzoek om een website te verbeteren? Vrijwillige proefgroep. Gepersonaliseerde advertenties? Alleen na actieve en vrijwillige opt-in. De burger zou bij de Autoriteit Consument en Markt overtredingen eenvoudig moeten kunnen melden. Als de melding terecht blijkt te zijn, zou de betreffende site minimaal drie maanden ‘uit de lucht’ moeten. Vraag het aan ons burgers: wedden dat de tijd rijp is voor maatregelen die het ‘grondrecht om met rust gelaten te worden’ waarborgen?
© Ludo Grégoire (jurist), Leiden.
Ingezonden Leidsch Dagblad: 25 november 2021, niet geplaatst.

Linkse agenda
‘Nu zelfs prominente PvdA’ers zich afvragen waarom hun partij hier niet gewoon aan meedoet’ (VK-commentaar, 18/11) is precies dát zonneklaar, al maanden. De crises die tegen de vensterbanken klotsen dicteren een linkse agenda: klimaatmaatregelen, humaan migratiebeleid, ingrepen in de woningmarkt, de capaciteit en de salariëring in de zorg en het onderwijs, de facilitering bij de politie en de belastingdienst. En dus kunnen ‘linkse poppetjes’ gemist worden als kiespijn. Bij deelname van links zouden die partijen er immers bij de volgende verkiezingen met de ‘gladiolen’ vandoor gaan. Ook om die reden is het jammer dat we nooit zullen weten wat de onvergetelijke Van Mierlo van het ‘Nieuwe leiderschap’ van D66 vindt. Maar ik heb een door de geschiedenis onderbouwd vermoeden: HAFMO draait zich om in zijn graf.
© Ludo Grégoire, (jurist Staats- en Bestuursrecht), Leiden.
Ingezonden VK: 19 november 2021, niet geplaatst.

Boeddha’s​​​​​​​​​​
In het najaar van 1978 reisden wij ruim een maand door Afghanistan. We ervoeren een vriendelijke, gastvrije bevolking en we zagen een prachtig land met als hoogtepunten de gigantische Boeddha’s van Bamyan, de diepblauwe meren van Band-e-Amir en de gezelligheid van de steden Herat, Kandahar en Kabul. Nu ziet alles er anders uit: baarden, boerka’s en sharia. Het illustreert het echec van goede bedoelingen met militaire middelen. Maar voor mij zijn de vele voortreffelijke Afghanistanstukken in de Volkskranten van de vorige week – veel dank daarvoor – vooral een oproep om ónze waarden trouw te blijven; we moeten blijven investeren in de ontwikkeling van dat land. Op humanitair gebied: gezondheidszorg, watermanagement en vooral onderwijs. En dat is de enige kans om – als symbool van Verlichting – ‘ooit’ het herstel van de in 2001 door de Taliban opgeblazen Boeddha’s te zien. Onze regering moet in Europees verband zo snel mogelijk het voortouw nemen. Niet omzien in wrok.
© Ludo Grégoire, (jurist) Leiden.
Ingezonden VK: 23 augustus 2021, niet geplaatst.

Aarsmanleerling (3)
Hans Aarsman heeft mij in de loop der jaren door middel van diens voortreffelijke donderdagse VK-rubriek ‘Aarsman Collectie’ geleerd te zien wat er op foto’s staat en wat ons dat vertellen kan. Zijn lessen hebben mijn ‘kijken’ dusdanig ontwikkeld dat ik de vrijheid neem om een correctie te plaatsen en aanvulling te geven bij de bluswagonfoto (29/7).

Uiteraard niet wat betreft de essentie, de ietwat wrange positie van de gedetineerden. Ik attendeer op de getalsmatige gegevens. Op de wagon lezen we: LD LMT 201000. Dus load limit = 201.000 lbs (pound). Omdat het om non potable water gaat is de capaciteit (x 0,454, omrekeningsfactor) = 91.244 liter. Dat is bijna twee keer zoveel als de 50.000 liter die Hans vermeldt. Fijn, want dan kun je al rijdend veel meer spoorlijnflankerende begroeiing blussen of nat houden. Die ruim 90k liter past ook beter bij de afmetingen van de wagon. Hoe kwam Aarsman aan 50k liter? Dat getal heeft hij op Internet bij een United Pacific Railroad video gevonden waarop sprake is van een bluswagon van 12.500 gallon (= 47.313 liter). Wat verder surfend lezen we dat United Pacific ongeveer 50 tankwagons voorzien heeft van een platform voor firefighters, van pompen, slangen en brandspuiten. Aldus beschikt United Pacific (UP) over een ‘vloot’ van bluswagons; de kleinste met een capaciteit van 7.000, de grootste van 23.000 gallon. Zo’n wagon wordt gekoppeld in een trein die door brandend en/of brandbedreigd terrein gaat. Een gallon is 3,785 liter. Dus de grootste bluswagon – en die blijkt Aarsman becommentarieerd te hebben – kan 87.055 liter bevatten. Dicht bij de load limit. En precies dat getal zien we gebruikt worden op YouTube filmpjes en UP-foto’s waarop we de blauwe bluswagon afgebeeld zien.
Aarsmanleerling… leuk… dank.
© Ludo Gregoire, Leiden.
Ingezonden VK: 1 augustus 2021, niet geplaatst.

Over de bovenstaande observatie hadden Bram en ik een levendige mailwisseling. Toegevoegde waarde!

© Lezersbrieven
Met enige regelmaat las ik de afgelopen jaren in bepaalde Lezersbrieven de zinsnede ‘U durft deze brief vast en zeker niet te plaatsen’ of woorden van gelijke strekking . Iedere keer wanneer ik zoiets lees heb ik last van plaatsvervangende schaamte. Alsof de redactie door de plaatsing wil bewijzen dat de schrijver ongelijk heeft, alsof er enige vatbaarheid voor chantage zou bestaan. Tenenkrommende kinderachtigheid van beide zijden. En ik durf te wedden dat de extreme besmettelijkheid van dergelijke zinnen een dag later al zichtbaar is in de ingezonden brieven.
Eveneens met enige regelmaat las ik pleidooien voor (veel) meer ruimte voor lezersinbreng . Daar ben ik het van harte mee eens. Als er per dag zo’n 50 brieven binnenkomen zegt dat toch al genoeg? Wat mij betreft zou er elke dag een hele tabloidpagina aan lezersbrieven gewijd mogen worden.
Eigenlijk zouden alle Lezersbrieven die de kwaliteitstoets doorstaan het verdienen dat er kennis van kan worden genomen. Het is toch doodzonde om al die creativiteit verloren te laten gaan?
Wanneer ik een wetenschappelijk artikel aanbied aan een tijdschrift is het gebruikelijk dat het betreffende stuk voor kwalitatieve review aan een panel wordt voorgelegd. Daarbij wordt veelal de naam van de auteur weggelaten om bias te vermijden. Het mag immers niet zo zijn dat een artikel van een coryfee per definitie een grotere kans maakt op plaatsing dan van een rookie.
Ik snap heus wel dat het voor de Volkskrant iets anders werkt: altijd leuk om een Lezersbrief van Theo Maassen te plaatsen. Logisch. Maar toch zou het goed, om niet te zeggen zuiverder, wanneer de brieven geanonimiseerd beoordeeld zouden worden.
Bijna nog erger zijn de ‘quota-klachten’: ‘We zien te weinig brieven van vrouwen, van allochtonen.’ Het ontbreekt er nog maar aan dat geklaagd wordt over het geringe aantal LHBTI+-briefschrijvenden (🤪). Wat mij betreft moet het altijd om de kwaliteit van de inhoud gaan. Dus geanonimiseerd beoordelen.
De redactie heeft zich het recht voorbehouden om wijzigingen in een Lezersbrief aan te brengen. Dat dit een begrijpelijk voorbehoud is, behoeft hier geen betoog. Wat wel betoog behoeft is, waarom de redactie niet gehouden zou zijn om de beoogde wijziging met de auteur van het stukje op te nemen. Ik vond de wijzigingen in mijn bijdragen zelden verbeteringen. Er sloop daardoor zelfs een keer een taalfout in…  Wijzigingen in met name de titel van een Lezersbrief liggen (bij mij) gevoelig. De gewijzigde ‘kop’ was steevast stemmingmakender dan de door mijzelf gekozen titel. Vanuit het oogpunt van de krant misschien logisch, maar de lezer houdt mij verantwoordelijk voor de titel en de daaruit eventueel voortvloeiende ‘stemmingmakerij’. Desgewenst geef ik voorbeelden. Het mag gewoonweg niet als teveel moeite beschouwd worden om even ruggespraak met de auteur te houden en akkoord te verkrijgen. De huidige communicatiemiddelen zijn supersnel.
En zeker zo belangrijk: reacties op een geplaatste Lezersbrief zouden altijd met de betreffende auteur gedeeld moeten worden. Er valt (bijna) altijd iets van te leren.
De Ombudsboomer, Leiden.
Bewerkt/verkort uit: Ode aan de Volkskrant. Brief d.d. 25 mei 2021.

Aarsmanleerling (2)
Hans Aarsman heeft ons in de loop der jaren door middel van diens voortreffelijke donderdagse VK-rubriek ‘Aarsman Collectie’ geleerd te zien wat er op beeldbijdragen staat en wat ons dat vertelt. Zijn lessen hebben ‘mijn kijken’ dusdanig veranderd dat ik de vrijheid neem om opbouwende kritiek te leveren op zijn detectivewerk bij de Afridev-pompfoto (15 april, p. 16-17).

Om te beginnen vind ik de vergelijking van deze pomp met de AK-47 weliswaar begrijpelijk maar verregaand ongepast. Met name in Afrika staat de Kalasjnikov symbool voor dood en verderf terwijl de Afridev er symbool staat voor leven en hoop.
Daarnaast deugt Hans’ technische analyse niet. De kap is niet bedoeld voor het beperken van de uitslag van de pompzwengel. Die beperking voor zowel de opwaartse als de neerwaartse slag zit – met stevige lassen vanwege de optredende belasting – aan de binnenkant onder de kap bovenin het pomphuis. Zie de technische tekeningen op Internet. De kap is bedoeld om de pompzuiger te beschermen tegen met name invallend zand dat de pompzuiger zou kunnen beschadigen. De kap kan gemakkelijk naar boven toe van de pompbuis afgeschoven worden, je hoeft maar die éne bout los te draaien. Op de bouwtekening is te zien dat er door middel van borglassen zelfs aan gedacht is, dat de bout (buitenzijde) en de moer (binnenzijde) niet op de grond kunnen vallen laat staan kwijt raken. De afneembaarheid van de kap is noodzakelijk want als de zuiger droog staat of versleten is moet je er bij kunnen. En dan het ijzerdraad. Dat is eigenlijk een verbetering van het ontwerp, door de localo’s zelf aangebracht. Want als je de kap afneemt, wil je niet dat die in het vuil of het zand op de grond komt te liggen. Vermindering van risico op latere beschadiging van de pompzuiger of vervuiling van het water. De ijzerdraden zorgen ervoor dat de afgenomen kap schoon-blijvend naast de pompbuis bengelt. Het is een innovatie die elke producent van Afridevpompen onmiddellijk standaard zou moeten toepassen.
Tot slot: de prachtig uitgedoste jonge vrouw is beslist geen model. Net zoals vroeger in Nederland is de dorpspomp in Afrika bij uitstek het epicentrum van de relatiemarkt. Vandaar.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 22 mei 2021, niet geplaatst.

Over de bovenstaande observatie hadden Bram en ik een levendige mailwisseling. Toegevoegde waarde!

André van Duin
Had iemand er André van Duin niet op kunnen, nee móeten attenderen dat er een tragische denkfout zit in het slot van zijn overigens indrukwekkende toespraak op de Dam? ‘Het had ook heel anders kunnen aflopen… Toen… 76 jaar geleden. Dan had ik deze toespraak misschien nu in het Duits moeten doen.’ Ik wil allerminst als wijsneus overkomen, maar als het toen was afgelopen volgens Hitlers waanzin, zou er dan nu een homomonument zijn? En hoe zou het André vergaan zijn? Ook daar hoef je niet naar te gissen. Niks toespraak, niks dankbaarheid. Enkel gruwelijkheid.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 5 mei 2021, niet geplaatst.

Cadeaulijstje
De ijspret is helaas alweer voorbij. Maar ook deze mini-editie weer met te veel hoofdletsels, pols- en heupbreuken, knie- en elleboogkneuzingen. Vorig weekend meldden zich 40.000 schaatsers voor behandeling bij de Spoedeisende Hulp; bij 4.000 was een operatie noodzakelijk, waarvan 1.000 met spoed. Tja, de mens is van nature nu eenmaal niet voorzien van bumpers, kreukelzones of airbags. Voor slechts zo’n € 50,- heb je een effectief setje valbeschermingsattributen: polsbeschermers, knie- en elleboogbeschermers, heuppads. In de zomer bruikbaar bij het skeeleren, skateboarden of rolschaatsen. Als je een schaatshelm te duur vindt, zet dan een (geleende) wielrennershelm over je ijsmuts. Het is een kwestie van mentaliteit: bij schaatsen hoort lichaamsbescherming zoals een helm bij een racefiets, wanten bij een oven, gehoorbescherming en snijvaste handschoenen bij een kettingzaag. Ouders en vooral schaatsscholen: geef het goede voorbeeld. En zet meteen een setje ijspriemen en een reddingslijn op de cadeaulijstjes. Voor jezelf, maar ook voor mede-schaatsers in nood. Nú voorbereiden op opnieuw vorst; pas volgend jaar, vrees ik.
© Ludo Grégoire (bewegingswetenschapper, gepensioneerd maar allerminst in ruste), Leiden.
Ingezonden VK: 16 februari 2021, niet geplaatst.

Youpalike
Chapeau voor Youp, er was een wil en dus een weg. Maar met iets meer Mokums gochme had zijn tiende en laatste Oudejaarsconference juist een extra dimensie kunnen hebben in plaats van deze zielloze zoom. Hoe moeilijk kon het zijn? Onze nationale TheaterTempel heeft ruim 1.700 zitplaatsen. Die hadden we dankbaar moeten aanbieden aan zorgmedewerkers met een negatief testattest. Youp zelf is kneiterimmuun. Wopke had een nanofractie van het KLM-cadeau op tafel hoeven leggen. En anders waren er ongetwijfeld mét mij 169 geluksvogels met applausschaamte bereid om elk tien tickets te sponsoren. Het OV had tickethouders gratis naar Carré en weer thuis kunnen brengen. Eilanders? De royal met speedbootschaamte had graag de veerdienst met triple-A-assistentie verzorgt. De artsenbezoekers van Big Pharma hadden aan de poort gigabakken omkoopvrije popcorn uit willen delen. Je gunt het een ander ook wel eens, dat graaien nietwaar? Unilever had vanwege verhuisschaamte voor iedereen een Magnum of Cornetto in de pauze willen sponsoren. Freddy een drankje. Wat? Twee! Desnoods Buckler. Appie en Jumbo – coronawinstschaamte – hadden ongetwijfeld bij de uitgang een gigantisch gulle goodiebag klaargezet. Als Amsterdams eerbetoon vanwege ‘de laatste keer’ had de Nationale Nar normaal zijn ding kunnen doen. Wereldnieuws: meest ludieke actie 2020. Gemiste kans.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 1 januari 2021, niet geplaatst.

Inlijsten en uitvoeren
De column van multitalent Marcia Luyten (VK 5/2, p. 22) behoort tot de buitencategorie. Ik nodig premier Rutte uit om het stuk op A3-formaat te laten afdrukken, het in te laten lijsten en het op te laten hangen in het Torentje. Op een plaats waar het stuk onontkoombaar in het oog – nee, in het hart – springt. Gun het uzelf om ongemakkelijk geprikkeld te worden. U bent ónze premier, u vertegenwoordigt bij uitstek de Nederlandse Regering op wiens bescherming de jongste en de toekomstige generaties Nederlanders moeten kunnen rekenen. Om klimaatverandering tegen te gaan moet veel meer gedaan worden dan nu op de tekentafel ligt en veel voortvarender. En dus is méér leiderschap nodig. Maar u staat niet alleen. In VK Magazine van 29 november 2008 zei voormalig Commandant der Strijdkrachten Dick Berlijn: ‘Goed leiderschap begint met het besef dat je van anderen afhankelijk bent om je doel te bereiken. Je moet een duidelijke visie hebben en die helder kunnen overbrengen. (..) En: geef het goede voorbeeld, in alles wat je doet. Anders straal je geen gezag uit.’ Alles daarvan is voor u en voor ons actueel bij de catastrofe die op dít moment in de maak is. Elke Nederlandse Regering die leiderschap toont zal ervaren dat het overgrote deel van de bevolking constructief meewerkt. Het water komt.. daar waren wij goed in. Toch?
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 15 december 2020, niet geplaatst.  

Geheim van Ten Bosch
‘Grondwettelijk ontoerekeningsvatbaar’, schreef Bert Wagendorp (Ten eerste, 19 oktober). En dat is staatsrechtelijk correct. Maar de Grondwet verbiedt hen toch niet om met elkáár te praten? Ik hoop erop dat de triple-A-dochters gezegd hebben: ‘Pap, dat is toch geen goed voorbeeld om nu naar Griekenland te vliegen?’ ‘Mam, mijn klasgenootjes gaan vanwege de maatregelen juist níet op vakantie.’ Zullen we ooit horen wat de Koning zijn kroost opvoedkundig geantwoord heeft? Enkele door ervaring gemotiveerde speculaties: ‘De premier vond het goed.’ ‘Voor Ons Soort Mensen gelden andere normen en waarden.’ Max: ‘Maar je weet best dat Mark met zijn hoofd bij de Eurotop was toen jij onze vakantie terloops meldde.’ De Koning: ‘Geen gemaar, ik wil vliegen en varen. We gaan!’
Wat ook gewisseld kan zijn: ‘Meiden, verkeerd signaal.’ De triple-A-pubers: ‘Pap, het is toch maar code oranje in Griekenland?’ ‘Mam, jíj́ wou toch die speedboot?’ De Koning: ‘Code oranje is in dit verband een slecht voorteken.’ ‘Youp heeft alle lol bedorven.’ Max: ‘Vladimir is er ook. Biertje?’ De Koning: ‘Oké, lak aan alles. Jullie je zin!’
En wat zal er thuis besproken zijn toen ze weer thuis waren? Wat leer je je kinderen?
Wie iets weet, mag het zeggen. Liever niet de peperdure, falende PR-machine.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 19 oktober 2020, niet geplaatst.

Republikein
Het is een publiek geheim dat Mark Rutte in zijn wezen een republikein is. En tegen die achtergrond is het goed denkbaar dat hij weinig weerwoord gegeven heeft, toen de Koning hem terloops informeerde over de gezinsplannen voor de herfstvakantie. ‘De onvermijdelijke ophef leidt tot welkome erosie’, zal de premier gedacht hebben. ‘Daar heb ik wel wat spitsroedenlopen voor over. Zowel ten overstaan van de media als in de Tweede Kamer. De argumentatie is kakelvers, het rapport van hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend’Eert: ‘De Koning en de monarchie. Toekomstbestendig?’ De immer slecht-afgestelde antennes van de Koninklijke familie gaan een handje helpen. Erfelijke ontoerekeningsvatbaarheid, waarom willen weldenkende mensen dit anderen en zichzelf aandoen?’ En hij reisde glimlachend af naar de Eurotop.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 19 oktober 2020, niet geplaatst.

Varifocus
“Hallo? Buitenlandredactie? Ja, ook goedemiddag. Over Brexit. Hoe zat dat ook weer? OK. En gaat dat nog door? Brexit light? Met Eurodistancing? En een app? Wordt daarover nog vergaderd? Wie zegt u, de Fransman Barnier? Ja, wel van gehoord ja. Onderste la? Dat begrijp ik. En welke journalisten zitten daarop? Geen capaciteit. Expertteam een half jaar geleden ontmanteld? Aha, omgeschoold zegt u. Laat zich raden. Slogan klaar? Corona means Corona. Mmm, komt me vaag bekend voor. Ja subtiel. Creatief ook. Saatchi&Saatchi? Toe maar. Het gaat om ons gedrag. Mondkapje. Poos volhouden. U meent het. En in december Get Corona done? Al gemunt. Besloten via Zoom, logisch. Vanwege vaccin. O ja? Maar dat laat toch nog maanden, misschien wel een jaar op zich wachten? En wie garandeert dat? Zo kunnen we toch niet verder? Wat betekent dat voor ondernemers? Opnieuw de nertsenfokkers? O Brexitfuckers, zei u. Sorry ik verstond u verkeerd. Een complot dus. Is dat aangetoond? Wat? Neenee, laat ook maar zitten. Dankuwelalstublieft.” 
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 13 oktober 2020 en NRC: 15 oktober 2020, niet geplaatst. 

Geen vaccin, wat dan?
In alle media wordt volop rooskleurig gespeculeerd over de in ontwikkeling zijnde coronavaccins. Volgens ‘sommigen’ (DT, 4 september) zou het vaccin zelfs vóór de Amerikaanse verkiezingen beschikbaar zijn. Maar stel dat die ‘heilige graal’ van een veilig en effectief vaccin niet gevonden wordt. Niet binnen een aantal maanden, niet binnen een aantal jaren. Wat dan? Daar zal toch wel over nagedacht worden? De coronamaatregelen die in het voorjaar genomen zijn, waren succesvol. Ze hebben voorkomen dat we toen vele malen meer doden te betreuren zouden hebben. Ik pretendeer allerminst viroloog te zijn. Maar ik ben wel uitgesproken expert op het gebied van wat de maatregelen inmiddels met mij doen en ik zie wat ze met anderen doen. We kunnen toch niet jaren verder zoals het nu gaat? Gegeven de normale menselijke aanraakcultuur? Gegeven de normale menselijke reacties bij besmetting? In het onderwijs, bij evenementen, in de cultuursector? Gegeven de problemen bij het testen, de onnavolgbare tegenstrijdigheden in het beleid, de effecten op de reguliere zorg, het normale gedrag op de voetbaltribunes, bij de studenten, in de horeca? Gegeven de over elkaar heen tuimelende kleurcodes in de reisbranche? Gedrag bij relatievorming, bij bruiloften, geboortes, pensioneringen, verjaardagen, uitvaarten? Gegeven de gevolgen voor banen en economie?
Welke alternatieve scenario’s worden onderzocht? Kunnen we daar informatie over krijgen? Er zijn toch voorbeelden van ziekten – ook besmettelijke – waartegen geen remedie bestaat? Daar hebben wij toch ook mee leren leven, zonder dat de samenleving ontwricht is geraakt? Of is er in het OMT consensus dat we gedurende zeg maximaal één jaar erop vertrouwen dat er een effectieve remedie komt en dat er pas dán voor de dag gekomen wordt met andere scenario’s?
Voor de meeste problemen in de samenleving bestaat geen silver bullit. We gebruiken dan de democratie om complexe dilemma’s in besluiten om te zetten. Een werkwijze met een grote reputatie. Hoog tijd om dat bij corona ook verdergaand te doen. Daarbij is communicatie met de bevolking cruciaal. Niet via persconferenties over verandering van de maatregelen maar over wat er allemaal overwogen wordt en welke voorlopige conclusies getrokken worden. Intelligente omarming van het virus? Zo snel als mogelijk de IC-capaciteit specifiek voor corona verdubbelen? Thuistesten met instant-uitslag? Onderzoeken welke karakteristieken de mensen hebben die weinig of geen last van besmetting ondervinden en dan gedoseerd de ziekte bij dergelijke mensen – op vrijwillige basis uiteraard – toelaten? Bij jongeren? Een zorgzaam en liefdevol cordon sanitaire van naasten en zorgmedewerkers rondom kwetsbare personen? Groepsimmuniteit beheerst realiseren?
En als die scenario’s er zijn voor de situatie dat er geen veilige en effectieve remedie beschikbaar zou komen, waarom kunnen we aansluitend niet het minst slechte scenario al omarmen? Waarin alle maatschappelijke belangen afgewogen zijn? Binnen een weloverwogen termijn? Via de normale democratische procesgang in plaats van met noodwetgeving?
© Ludo Grégoire, (oud-bestuurder gezondheidszorg), Leiden.
Ingezonden Trouw: 24 september 2020, niet geplaatst.

Koopmanschap
Zaterdagmarkt, groentekraam, een rokersstem als een houtrasp: ‘Aorbeien! Aorebeien! Eén bak: eurootje, twee voor tweeëneenhalf!’ Jonge vrouw met kind in een buggy direct voor mij: ‘Doe mij er dan maar twee.’ ‘Prrima dame, voordeel, voorrrdeel. U weet het hè, op de markt is je daolder een gulden waorrd!’ Ze kijkt een beetje puzzeld. ‘En zo’n bos knoflook?’ ‘Normaol ‘n eurootje maar dat krijgt u van mij grratis dame, omdat u voggende week weer terugkom!’ Iedereen keek blij. Mijn dag was goed.
© Ludo Grégoire, Leiden. Geschreven 14 september 2020.
Ingezonden als ‘ikje’, NRC: 7 augustus ’23.

Verkeersdoden eFietsers
Bijna 25 jaar na het verschijnen van ‘De nieuwe normmens’ zal Erik Asmussen (1924 – 2018), onze eerste hoogleraar verkeersveiligheid (nationaal en internationaal coryfee) zichomdraaien in zijn graf vanwege de huidige sterftecijfers onder de oudere (e-)fietsers. In dat boek dat door hem als zijn belangrijkste werk beschouwd werd, rekent hij af met detraditionele opvatting over verkeersonveiligheid via de schuldvraag en het ‘brokkenmakersmodel’. De kern van zijn benadering was: goed gedrag uitlokken door een passende weginrichting. Hij pleitte voor duurzame veiligheid: minder gericht op de doorstroming van de auto en meer gericht op de positie van voetgangers, fietsers en reizigers met het openbaar vervoer. En daarbij vóór alles uitgaan van een realistisch uitgangspunt voor deelname aan het verkeer namelijk kwetsbare mensen in plaats van topfitte dertigers. In hoofdstuk 10.5.3 van de betreffende publicatie zegt Erik Asmussen dat fietspaden moeten voldoen aan dezelfde eisen als autowegen: vlak en stroef oppervlak, geen obstakels en voldoende breedte. Sinds de publicatie in 1996 is de fietsinfrastructuur niet fundamenteelverbeterd. En dat terwijl de fietsende populatie juist enorm geëvolueerd is in omvang én in diversiteit. Wie regelmatig fietskilometers maakt – door de week of in het weekend – ziet grote aantallen scholieren en forenzen op (e-)fietsen, ouders met grote bakfietsen, fietsen met kinder- of hondenkarretjes erachter, MTB’ers, onwennige toeristen op huurfietsen, tandems, ligfietsers en vooral: heel veel meer ouderen op een e-bike. En dat voor een groot deel op dezelfde smalle asfaltstroken, stoeptegels of klinkers als 20 jaar geleden. Met behoorlijke en toenemende oneffenheden door boomwortels en verzakkingen.
Mensen fietsen graag in tweetallen naast elkaar, dat behoeft geen uitleg. De meeste fietspaden zijn ook precies breed genoeg voor twee fietsers naast elkaar. Vele fietspaden, met name in natuurgebieden, zijn zelfs nog smaller. Dat betekent echter dat voor en na elke passage (tegemoetkomend of achteropkomend) remmen of versnellen noodzakelijk is en de nodige behendigheid vereist bij het sturen. Iedere fietser weet hoe vervelend dat is en hoe gemakkelijk hierdoor penibele situaties ontstaan, zeker nu steeds meer e-fietsers met minder natuurlijke bewegingssouplesse aan het fietsverkeer deelnemen. De aanwezigheid – met name in het weekend – van groepjes recreatieve wielrenners vergroot deze ‘ruimtenood’ behoorlijk en de snelheidsverschillen maken het er niet beter op.
Het is dus de hoogste tijd – niet alleen vanwege de ongevallenstatistieken – om de fietsinfrastructuur ‘bij de tijd’ te brengen. De tweerichting fietspaden moeten minimaal 3,5m maar liefst 4m breed uitgevoerd worden, de eenrichting fietspaden 2,5m zodat een ‘koppel’ fietsers gemakkelijk ingehaald kan worden. Nieuwe ‘lange-afstands-fietspaden’ moeten ontworpen en aangelegd worden, zeker nu de actieradius voor woon-werkverkeer aanmerkelijk vergroot is door de e-bikes. De effenheid van het wegdek van fietspaden moet dat van de snelwegen evenaren. Op de fietst is immers zelfs de kleinste oneffenheid voelbaar in de wervelkolom en de polsen. En het blijft belangrijk dat consequent alle fietspaden voorzien worden van rood ZOAB; de praktijk laat zien dat wegbeheerders steeds slordiger worden in de toepassing van die onderscheidende wegkleur. Ook het vervangen van veel 60km-wegen door ‘auto-te-gast-wegen’ zou fietsland NL niet misstaan. Fietspaden en wandelpaden moeten strikt van elkaar gescheiden worden.
Er zijn uitstekende voorbeelden. Ga maar eens kijken op het fietspad voorlangs het Eftelinghotel of op het nieuwe duin vóór de Hondsbossche Zeewering tussen Petten en Camperduin. Bij dergelijke fietsinfrastructuur ben je ook af van de heilloze discussie over welke fietsers wel en welke niet op het fietspad ‘thuishoren’.
Het is onvermijdelijk pijnlijke keuzes te maken. In het boek ‘Het recht van de snelste’ concludeert ‘fietsprofessor’ Marco te Brömmelstroet zelfs dat als de auto nu zou worden uitgevonden, die nooit de weg op zou mogen. Een jaar of tien geleden is een inhaalslag in de infrastructuur voor het snelverkeer gerealiseerd; het is de hoogste tijd dat in de komende jaren een concurrerende inhaalslag gemaakt wordt voor alle fietsers in Nederland. Goed voor de veiligheid, goed voor onze gezondheid, goed voor woon-werkverkeer, voor recreatie en toerisme. Vermindering uitstoot, vermindering drukte, minder kosten, verbeterde bereikbaarheid. Een prachtig en sympathiek werkgelegenheidsproject. En.. goed voor Erik Asmussen’s grafrust.
© Ludo Grégoire, bewegingswetenschapper (gepensioneerd maar allerminst in ruste), Leiden.
Ingezonden VogelVrijeFietser: 2 augustus 2020, niet geplaatst.

Bullshit jobs
Hoe lezenswaardig de column van Sheila Sitalsing (VK, 30/4, p.2) ook moge zijn, ze gaat uit van een onjuiste definitie van het begrip bullshit jobs. En ze is helaas niet de enige. Daarmee wordt de befaamde antropoloog David Graeber, die het begrip in 2013 muntte*, tekort gedaan. Cruciaal in diens definitie is namelijk, dat het gaat om banen waarvan de mensen die ze vervullen desgevraagd zélf tot de conclusie komen dat hun werk maatschappelijk geen toegevoegde waarde heeft. Denk aan effectenhandelaren, telemarketeers, lifestyle coaches, vermogensbeheerders, lobbyisten, PR-adviseurs. Dat is een heel ander rijtje dan de voorbeelden in de column. Er is een makkelijke manier om bullshit jobs te identificeren. Van bullshit jobs is sprake wanneer – ongeacht de omstandigheden – slechts een klaterend hoongelach opstijgt wanneer de betreffende beroepsgroep aankondigt in staking te zullen gaan. Dat gezegd hebbende: Sitalsings conclusie klinkt evengoed als een klok.
© Ludo Grégoire, Leiden.
*David Graeber, On the Phenomenon of Bullshit Jobs. Magazine STRIKE! (17 augustus 2013).
Ingezonden VK: 30 april 2020, niet geplaatst.

Boter-bij-de-vis
William Baumol (1922- 2017) zou zich in zijn graf hebben omgedraaid wanneer hij het VK-artikel ‘Vitale beroepen, vitale salarissen’ (4/4, Opinie 23) zou lezen. Juist Baumol heeft erop gewezen dat de illusie dat de samenleving niet voor de hoge kosten van gezondheidszorg zou kunnen betalen de grootste bedreiging vormt. Even superkort: de wet van Baumol impliceert dat het heel logisch is dat diensten in vergelijking met stoffelijke producten steeds duurder worden. Immers: de efficiency waarmee stoffelijke producten zoals bijvoorbeeld voedsel, meubilair, computers aangeboden kunnen worden is exponentieel gestegen in de laatste 200 jaar en daarmee is de prijs enorm gedaald. Echter: het kunnen uitvoeren van een muziekstuk kost nu evenveel tijd als 200 jaar geleden. Ook het bieden van gezondheidszorg in 2020 kost – door de bank genomen – evenveel tijd als 200 jaar geleden. Met andere woorden: er is geen of nauwelijks efficiencyprogressie in de ermee verbonden beroepen van musicus respectievelijk zorgwerker. De misvatting is dat ‘de zorg’ zich daarmee uit de markt prijst. De Wet van Baumol geeft namelijk onvoldoende erkenning voor het feit dat de effectiviteit van de zorg enorme opbrengsten genereert in de sectoren waar de eerder genoemde stoffelijke producten gemaakt worden. In de achterliggende 200 jaar heeft de vooruitgang in de kwaliteit van zorg geresulteerd in minder sterfte, in minder ziekte, in minder arbeidsuitval, in een langere levensduur met vitale arbeidscapaciteit enzovoort. Binnen álle beroepen. Dat alleen al rechtvaardigt een andere kijk op de salariëring van zorgwerkers. Maar er is nog een andere dimensie die onvoldoende aandacht heeft. Dat is de maatschappelijke relevantie van zorg in relatie tot die van kunst en die van de productie van stoffelijke zaken. Die maatschappelijke relevantie loopt parallel aan de behoeftehiërarchievan Maslow. Maslow onderscheidt vijf niveaus van normale behoeften in het leven. Een hoger niveau komt pas aan bod als de lagere niveaus grotendeels bevredigd zijn. Het basisniveau is de fysieke behoefte aan eten en gezondheid. Hierbij horen de beroepen: mensen in de levensmiddelenketen, mensen in de zorg, mensen in de schoonmaak inclusief vuilnismannen. Het tweede niveau richt zich op de behoefte aan veiligheid. Beroepen: militairen, politie, brandweer. Het derde tot en met het vijfde niveau gaat over sociale behoeften tot en met zingevingsbehoeften. Pas in het vijfde niveau komt kunst in beeld. En nu komt de bijbehorende crux. In 1968 dwongen de vuilnismannen in New York binnen 10 dagen fatsoenlijke salarissen af door gewoonweg geen vuil meer op te halen. Stel je voor dat de musici, de cabaretiers, de filosofen in staking zouden gaan, wat zou er gebeuren? De vraag stellen is hem beantwoorden. En dan heb ik het nog niet eens over een staking van beoefenaren van veelverdienende bullshit jobs (David Graeber) zoals telemarketeers, effectenhandelaren, vermogensbeheerders, lobbyisten, personal coaches. Als die gaan staken klinkt slechts hoongelach, denk ik. Maar.. wat gebeurt er wanneer de politie in staking gaat, de verpleegkundigen, de brandweer? De maatschappelijke verontrusting – om niet te zeggen verontwaardiging – zou enorm zijn. Geen misverstand: wanneer verpleegkundigen nu in staking zouden gaan zou dat immoreel zijn. En een oproep om dat te doen immoreel-in-het-kwadraat. Maar wel goed om je te realiseren dat ze dan niet zoals de New Yorkse vuilnismannen 10 dagen nodig hebben om een gerechtvaardigde beloning te ontvangen. Ik schat: 24 uur. Zorgprofessionals zijn chantabel vanwege het feit dat zij hun vak als ‘roeping’ beschouwen. Zorgprofessionals zullen nooit gaan staken in omstandigheden die zich nu voordoen. En dus moeten wij – de ‘anderen’ – voor hen opkomen. Minister Wopke Hoekstra doet er goed aan om een klein deel van zijn diepe, met ons belastinggeld welgevulde zakken te reserveren voor de mensen in de zorg. Om ze hun professionele autonomie terug te geven, om hen uitstekende salarissen toe te kennen, om hun werkdruk te verlichten door meer collega’s aan te stellen. Hoe nodig en welgemeend ook, voor applaus kopen zeuiteindelijk niets. En de collectieve bevordering tot de heldenstatus is tamelijk gratuit. Het is tijd om ons dat nú te realiseren. Graag voor hen ook de middelen voor die welverdiende en noodzakelijke extra vakantie wanneer straks de coronawolk aan ons voorbij getrokken is. Soortgelijke argumentatie is ook van toepassing op die andere medelanders die nu maatschappelijk cruciaal blijken: in het onderwijs, in de levensmiddelenketen, in de veiligheiden in de schoonmaak.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 6 april 2020, niet geplaatst. 

Keppeltje
We herdenken de Februaristaking. Jan Terlouw spreekt erover in De Wereld draait door. Houdt een vlammend betoog over het belang van de scheiding der machten. Maar in de praktijk zien we dat het antisemitisme steeds weer platforms heeft. Nu – in de herhaling – bij het Carnaval in Aalst. Een tijdje geleden zagen we op het NOS-journaal een heer die in de openbare ruimte zijn keppeltje – om racistische belediging te voorkomen – bedekt met een pet. België en Nederland 2020.. ik weet al langer dat ik mijn oren en ogen moet geloven. Maar het móet stoppen. Wat kan ik persoonlijk doen? Stelling nemen in concrete situaties, dat doe ik al jaren. Maar dat is eerlijk gezegd zelden aan de orde. Wat nog meer? Ik weet het echt niet. Effectief is alleen massale actie; we moeten sámen een front maken, een teken stellen. Is het iets wanneer alle mannen van goede wil in de openbare ruimte een dag per week en als het dan nog niet stopt elke dag van de week een keppeltje gaan dragen? Wanneer komen we in actie? Wie blaast het signaal voor deze februari-opstand? Ik ben graag van de partij.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 24 februari 2020, niet geplaatst.

Consequent
Korpschef Erik Akerboom trad op bij de eerste keer Eva Jinek op RTL. En zijn collega agent Esra Saran verhaalde over hoe zij belaagd werd tijdens de jaarwisseling. Sleutelwoorden: onveilig, angst, vogelvrij. Er liepen rillingen over mijn rug. De ME moest haar ontzetten. Eva Jinek constateerde dat zij elk jaar begin januari hetzelfde verhaal hoorde maar dat er al die jarenlang niets verandert, sterker nog: het verergert. Erik Akerboom sprak van een drama. Voor iedereen, ook voor de familieleden van de overleden flatbrandslachtoffers. Wat mij betreft krokodillentranen want als je consequent bent en je staat voor je mensen moet je dreigen met aftreden als het probleem van probleemvuurwerk politiek niet aangepakt wordt. Je weet dat de politiek laf is, angst heeft voor de kiezers. Maar jij Erik, kunt niet laf zijn, jij bent verantwoordelijk voor onze mensen. Niet wegkijken.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 5 januari 2020, niet geplaatst.

Zoek de verschillen
Filosoof Marjan Slob (Opinie & Debat, 1 juli) memoreert Mark Rutte’s twitterbericht ‘Heel Nederland zwemt met jou mee!’ naar aanleiding van Maarten van der Weijden’s ‘queeste’. Ze schrijft: ‘Ik hoorde er met deze premier weer eens niet bij’. Vervolgens filosofeert ze over de kennelijke fascinatie die mensen hebben met uitzonderlijke prestaties waarbij geleden wordt (Maarten, Elfstedenzwemtocht) en zelfs hun leven op het spel staat (Alex Honnold, Free Solo). Aan het einde van haar column generaliseert Marjan Slob wat mij betreft veel kwalijker dan Mark Rutte deed. Ze schrijft daar voortdurend in de ‘wij-vorm’: wij willen dit zien, wij willen de heroïek, wij willen trillen, wij willen de extreme gedrevenheid zien van Maarten en Alex, wij drijven hen op, wij brengen hen naar het randje. Nou, met deze columniste hoorde ik er weer eens niet bij en ik denk zeer velen met mij. En het in hetzelfde frame bespreken van de prestaties van Maarten en Alex schiet me al helemaal in het verkeerde keelgat. Alex Honnold zet zijn leven op het spel om een film mogelijk te maken die in korte tijd meer dan 20 miljoen dollar opbracht. Omdat ik het suïciderisico moreel verwerp en omdat de 20+miljoen in private zakken verdwijnen wil ik nog niet eens naar de trailer van de film Free Solo kijken. Omdat Maarten alles gaf, zonder echte gezondheidsrisico’s te lopen maar met de motivatie om miljoenen voor kankeronderzoek te genereren heb ik enkele uren – verdeeld over 4 dagen – naar Maarten gekeken en inwendig ‘Kom op!’ geroepen. De donoren van de in totaal meer dan 6 miljoen euro kregen een mailtje van Maarten waarin staat: ‘Elke gedoneerde euro gaat rechtstreeks en zonder aftrek van kosten naar kankeronderzoek.’ Heel Nederland – ik generaliseer met opzet – mag voor zo’n uitzonderlijke prestatie zijn petje afnemen.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK 1 juli 2019, niet geplaatst.

Uitsmijter
Met veel plezier las ik het artikel over Chronobiologie in de Volkskrant van afgelopen zaterdag. Heel goed als hardnekkige opvattingen door gedegen wetenschappelijk onderzoek van vraagtekens voorzien worden dan wel van afwijkende conclusies. Zo ook hier, waar het ging over het slapeloosheid veroorzakende effect van het (blauwe) licht van de mobiele telefoon. Echter, door de ‘uitsmijter’ van het artikel kreeg ik een behoorlijke domper en ging ik twijfelen aan de diepgang van de research. Marijke Gordijn van adviesbureau Chrono@Work en ‘expert op het gebied van de biologische klok’ zegt aan het eind van het artikel: ‘Eigenlijk is het bizar dat er in de biologieboeken niets over slaap of de biologische klok staat.’ Die nogal boude uitspraak is gemakkelijk verifieerbaar onjuist. Ik pretendeer niet te weten wat er in alle biologieboeken staat maar ik weet wel zeker dat in het sinds 1990 tot en met vandaag meest-gebruikte studieboek over de humane biologie (Anatomie en Fysiologie van de mens, ThiemeMeulenhoff – inmiddels circa 120.000 exemplaren verkocht) behoorlijk wat pagina’s tekst gewijd zijn aan de biologische klok en de slaap. Daarbij komen alle belangrijke aspecten aan de orde. Wat zegt dit over degene die zo’n uitspraak doet? Wat zegt dat over de journalist die de uitspraak opschrijft? Wat zegt dat over de rest van het artikel? Wie het weet mag het zeggen….
© Ludo Grégoire, Leiden (auteur van het bovengenoemde studieboek).
Ingezonden VK: 13 mei 2019, niet geplaatst.

Japans toilet
In het Wetenschapskatern (30/3, p. 25) wordt de loftrompet gestoken over de hygiënische voordelen van een Japans toilet. Niet ten onrechte, kan ik uit eigen ervaring zeggen. Maar vanwege de kosten van een grootschalige transitie in Nederland naar Japanse toiletten wil ik graag wijzen op een goedkoop, makkelijk overal en door alle inkomensgroepen te realiseren milieuvriendelijker alternatief: het vochtige toiletdoekje, te gebruiken ná het toiletpapier. Ook of zelfs juist voor en door kinderen. Voor ongeveer één eurocent per keer heb je een volledig schone anus. Fris gevoel, biologisch afbreekbaar, vergt geen energieverbruik, nooit storing. En voor het mooie zijn er toiletdoekjeshouders in de markt voor naast de toiletrolhouder. Zo komt ook Jan Splinter hygiënisch door de winter.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 30 april 2019, niet geplaatst.

Afleidingsmanoeuvre
Doorzichtige actie van de vroemvroemlobby RAI om nu de discussie aan te jagen over snelheden binnen de bebouwde kom (Ten Eerste, 26/3, p. 19). Er is vast en zeker over vergaderd hoe de focus juist níet te krijgen op het grotere probleem van maximum snelheden buiten de bebouwde kom. De RAI zal met instemming gezien hebben dat de Volkskrant in zijn Infographic (Boeken&Wetenschap, 30/3, p. 2) meegaat in die verschuiving van focus. Er is meer dan voldoende bewijs dat het verminderen van het aantal verkeersdoden en –verkeersletsels, het beperken van materiële schade en het realiseren van milieuwinst samenhangt met het aanpassen van de maximale snelheid van elke verkeersdeelnemer aan de omgeving waarin gereden wordt. Heel eenvoudig: stapvoets op woonerven, voetgangers- en fietszones, 40km/u op ontsluitingswegen binnen de bebouwde kom, 60km/u op landelijke wegen, 80km/u op provinciale doorgangswegen en op snelwegen maximum 100km/u. Vijf duidelijk onderscheiden snelheden, aan te geven door middel van zoneborden. Bijvangst: een grote besparing op de kosten van verkeersborden. En evengoed een prima doorstroming, waarschijnlijk een betere zelfs. Eenvoud in de regelgeving is het sleutelwoord voor acceptatie, navolging en handhaving. En wees vooral op je hoede als gerept wordt van problemen met de handhaving. Ook dan is veelal sprake van een afleidingsmanoeuvre. Het is immers algemeen bekend dat  de niet- of moeilijke handhaafbaarheid in het geding gebracht wordt als de persoon of instantie eigenlijk ‘tegen’ de beoogde maatregel zelf is. Vele overtredingen en misdrijven in het WvS zijn moeilijk handhaafbaar, maar dat is natuurlijk geen reden om ze maar te schrappen. En voor de bevordering van de verkeersveiligheid moet de focus vooral op de snelheden boven de 50km/u blijven. De curve in de genoemde Infographic spreekt daarover immers boekdelen.
Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 31 maart 2019, niet geplaatst.

Ideologische veren
Wat een heerlijke column, die van Diederik Samsom in de VK van 6 maart jl.  Niet over het klimaat zoals we eerder op zijn nieuwe plek zagen maar over principiële beloningssystematiek. Ik zou wensen dat de PvdA deze onvervalst sociaal-democratische veer weer in het ideologische tenue steekt. Niet zozeer vanwege de realiseerbaarheid op korte termijn maar om een tegenwicht te bieden tegen het heersende gebruik in het beloningsbeleid. Die heersende ideologie lokt niet alleen goed functionerende werknemers naar ‘hogere’ functies om de verkeerde reden (meer loon) maar is zelfs een belangrijke oorzaak van het zogenoemde Peter Principle: ‘In een hiërarchie stijgt elke werknemer tot zijn niveau van onbekwaamheid.’ De door Samsom bepleite omkering van het salarisgebouw zou leiden tot een veel optimalere uitkomst voor de persoon in kwestie (bevestiging, voldoening) maar nog veel sterker voor de samenleving als geheel (effectiviteit en efficiëntie). En dan mag de sociaal-democratie wat mij betreft ook de bijbehorende ideologische veer in ere herstellen te weten exponentieel oplopende inkomensbelasting boven de € 80k per jaar. Gedegen wetenschappelijk onderzoek laat immers overtuigend zien dat toename van geluksgevoel boven die grens niet meer plaatsvindt. En daardoor is er financiële ruimte om geluk eerlijker te spreiden. Voor dergelijke principiële ideologische keuzen gebruikten we vroeger jargon als ‘verbeelding aan de macht.’  Daarvoor bestaat een een veel groter electoraat dan momenteel gedacht.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 7 maart 2019, niet geplaatst.

Sven Kramer
In onze Volkskrant van 14 december j.l. riep vertrekkend CvdK Johan Remkes: ‘Sven Kramer… Die moet STOPPEN! Sven Kramer zit zichzelf in de weg. Hij heeft hardnekkige blessures en hoopt nog kampioenschappen mee te maken, ook nog te winnen. Hoop hebben is een goeie eigenschap. Zelfkennis is dat ook. Die twee zitten elkaar nog wel eens in de weg.’ Eat your heart out, Johan! Het afgelopen EK zagen we een prachtige manifestatie van een belangrijk verschil tussen politiek en topsport: zelfkennis.
© Ludo Gregoire, Leiden.
Ingezonden VK: 15 januari 2019, niet geplaatst.

Alkmaar, 15 januari 2019.

Geachte directie, 

Als wereldstapper–avant-la-lettre en als Aarsmanleerling veroorloof ik mij kritiek op uw reclame in de VK van zaterdag jl. (laatste p. Opiniekatern). SNP staat wat mij betreft volslagen te kijk met deze ongeloofwaardige rugzak-acteur. We zien een lege zak met een zooitje van aan alle kanten losbungelende straps, zie bijlage (uitsnede). Ik vermoed dat de acteur per helikopter is ingevlogen… Hoezo ‘wij gaan verder waar het asfalt eindigt’? Beterschap!

Hartelijke groet, Ludo Grégoire.

Aarsmanleerling (1)
Hans Aarsman heeft ons in de loop der jaren door middel van diens voortreffelijke VK-rubriek ‘Aarsman Collectie’ geleerd te zien wat er op beeldbijdragen staat en wat ons dat vertelt. En deze keer zie ik aanleiding om aan Hans Aarsman’s lessen te herinneren vanwege het ingezonden commentaar van Jos van de Maarel (Opinie, 1 december jl.) over de mogelijke dopingaffaire in het schaatsen in de periode Van Gennip/Visser. Gerefereerd word aan het bijgaande grafische beeld.

Wat mij betreft is sprake van een typisch geval van: ‘Je gaat het pas zien als je het door hebt (JC).’ Immers noch de heer Van de Maarel noch de VK-redacteur die de ingezonden brief plaatste heeft kennelijk de geniale grafische mix in het beeld van doping in het schaatsen gezien. Er kan niet sprake zijn van ‘een scheve schaats’ vanwege het scharnier. De klapschaats was ten tijde van Van Gennip/Visser nog niet in beeld; de klapschaats met scharnier brak pas in 1996 door.
En… vanwege het bovenstaande zou wat mij betreft de vermelding van de naam van de maker van dit staaltje grafische genialiteit niet misstaan hebben.
© Ludo Gregoire, (ex-)student bij Gert-Jan van Ingen Schenau (uitvinder klapschaats), Leiden.
Ingezonden VK: 3 december 2018, niet geplaatst.

© Ontwerpfout
Vanwege mijn opleiding kijk ik met het oog van een bewegingswetenschapper naar mensen in de openbare ruimte. Zo ook naar mannen achter kinderwagens. En dan valt mij een ontwerpfout op. De gemiddelde beenlengte van mannen laat een normale staplengte tot de achteras van de kinderwagen niet toe. Ze zouden tegen de achteras schoppen. Dus wat doen mannen achter kinderwagens: ófwel ze verkorten hun staplengte en dat ziet er direct onnatuurlijk uit, ófwel ze houden de duwstang van de kinderwagen in een hoek met een hand – bijvoorbeeld de linker – vast en gaan – in het voorbeeld – rechts van de kinderwagen lopen.
Wat te doen? Ontwerp simpel aanpassen: duwstang langer maken.

Ik blijk niet de enige te zijn die het bovenstaande opmerkte.
Volkskrant 28 september 2018:

Schiphol in Zee
Een uur later dan thuis – vanwege het tijdsverschil – valt aan de andere kant van de evenaar trouw de Volkskrant op mijn digitale deurmat. Zo kan ik mij behalve aan het reizen ook dagelijks laven aan informatie van de hoogste kwaliteit. Dank aan eenieder die dat – inhoudelijk, technisch en logistiek – mogelijk maakt! Maar dat terzijde.
Zowel ‘De Wending’ over Lelystad AirPort luis-in-de-pels Leon Adegeest (chapeau!) als het artikel over de natuurontwikkeling in het de Markermeer, ooit onderzocht als alternatief voor luchthaven Schiphol, herinnerden mij aan de column van Peter de Waard (De kwestie, 25 oktober 2017) met als titel: ‘Moet Schiphol alsnog naar zee worden verplaatst?’
In die column worden veel voordelen van een nieuwe nationale luchthaven voor de kust van Noord-Holland glashelder weergegeven. Hollands Glorie, weg met de geluidsoverlast, groeimogelijkheden, kustversterking, vrijkomende zeer waardevolle bouwgrond ten zuid-westen van Amsterdam, Lelystad AirPort niet nodig.
Wat critici – terecht én onterecht – ook te berde brengen: het vervoer van personen en goederen door de lucht zal alleen maar toenemen. Geen kruid tegen gewassen en dat hoeft wat mij betreft ook niet. Voor de langere termijn is er voor de milieubelasting van vliegen tenminste één reële optie: waterstof gerelateerde techniek. Er zullen er waarschijnlijk meer zijn maar daar gaat het nu niet over.
De aanleg van ‘Schiphol in Zee’ heeft hoge prioriteit. Sterker nog: onontkoombaar voor Nederland Transportland. Berekend is dat de investering rendabel is. Als het kunstmatige AirPortIsland 2 tot 3 km uit de kust gesitueerd wordt, ben je de geluidsoverlast kwijt. Een snelle ondergrondse shuttle met het vasteland – liever nog een hyperloop zoals door Delft ontwikkeld – zorgt voor verder transport.
Er zijn zeer veel landen/steden die momenteel in een vergelijkbare situatie zitten. Ze hebben onze expertise nodig. Als Nederland nu doorpakt, verdienen we Schiphol in Zee dubbel en dwars terug. Materieel en immaterieel.
© Ludo Grégoire, Madagaskar/Leiden.
Ingezonden VK: 14 september 2018, niet geplaatst.

Boter op het hoofd
Gisteren gaf de VK-redactie alle ruimte aan Arend Jan Boekestijn om zijn partijgenoot Minister Stef Blok genadeloos  de maat te nemen. Het zou de redactie gesierd hebben als bij de naam van de auteur een asterisk geplaatst was met in de voetnoot de tekst: ‘Moest in 2009 als Kamerlid het veld ruimen vanwege loslippigheid over een vertrouwelijke bijeenkomst met het Staatshoofd’.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 17 augustus 2018, niet geplaatst.

Folklore
Op dag 215 van dit jaar vonden in de VS schietpartij nummer 249 en nummer 250 plaats. Het aantal schietpartijen ligt dus ruim vóór op het aantal dagen van dit jaar. Inmiddels zijn ermeer Amerikaanse burgers gesneuveld als gevolg van binnenlandse schietpartijen dan van oorlogen. Opnieuw oproepen om het wapenbezit en het gemak waarmee burgers vuurwapens kunnen verkrijgen in te perken. Voorspelbaar de reactie dat het vuurwapen zelf niet de trekker overhaalt. Repeterende reflexen, beide al jarenlang vruchteloos. ‘Falende GGZ, tekort schietende doodstraf’, de holle woorden van Trump. Een kroniek van nog meer aangekondigde doden. En het treft altijd gewone mensen zonder lijfwachten of beveiliging. Schoolkinderen, festivalgangers, publiek in een winkelcentrum of een stadion. Zo tragisch om te moeten constateren dat de VS het spoor volledig bijster zijn om een uitweg, een afslag, een geitenpaadje desnoods te vinden uit deze meer dan dagelijkse nationale folklore. Excusez le mot, cynisme is kennelijk mijn deel. Nog meer doden zijn onontkoombaar, nog meer verdriet en wanhoop bij hun naasten. Zal de wal het schip keren? Ik vrees van niet. De crux van dit drama ligt niet in de invloed van gewelddadige games noch in het bestaan van hate sites op het Internet. Die kwaadaardige invloeden zijn er in Europa immers ook. De crux is de Europese standaard op dit punt: in beginsel geen vuurwapens in handen van burgers. Koesteren die standaard en de VS sterkte wensen met hun macabere folklore.
© Ludo Grégoire, Leiden.
Ingezonden VK: 13 augustus 2018, niet geplaatst.

Lelijk Nederland
In de Volkskrant en op de tv waren er vandaag tot en met Pauw de ontluisterende rapportages van de ‘ontgroeningsrituelen’ bij Defensie. Met verbijstering nam ik kennis van de inhumane inbreuken op de lichamelijke en mentale integriteit van jonge mensen van wie wij verwachten dat ze met hun leven onze nationale veiligheid en cultuur verdedigen. Te weinig ontzetting, te slappe reacties, nauwelijks directe maatregelen. Schande! Geen fijn land NL… Snel veranderen!
© Ludo Grégoire, Alkmaar.

Mooi Nederland
Na de stemmingen aansluitend op het debat over de regeringsverklaring heb ik – via het NPO-kanaal Politiek – bijna met ontroering gekeken naar de drie kwartier durende ‘receptie’ van de Tweede Kamer bij Vak K. Enorm veel hartelijkheid van onze Kamerleden jegens het nieuwe Kabinet en omgekeerd. Persoonlijke aandacht, positieve lichaamstaal, vrolijkheid, geduld, humor. Chapeau! Wat een heerlijk land NL… Zuinig op zijn!
© Ludo Grégoire, Alkmaar.

Beide ingezonden VK: 2 november 2017, niet geplaatst.

Maatschappelijke moed
We zullen in Nederland problemen houden met de topinkomens in de publieke en de semipublieke sector totdat politici maar ook topondernemers tegenover de burgers duidelijk maken dat het referentiesalaris (= dat van een minister) te laag is. De inhoudelijke eisen die aan de functie van minister gesteld zijn maar ook de arbeidsomvang, de werktijden, de afbreukrisico’s en de vogelvrijheid rechtvaardigen een (veel) hoger salaris dan de huidige € 179.000,- bruto per jaar. Elke verhouding met soortgelijke functies in de private sector is zoek. Veel talenten voor een topfunctie kiezen om die reden ook niet voor de publieke sector, terwijl we ze daar juist hard nodig hebben. Uit angst voor de onderbuikreacties van een aantal kiezers wordt deze waarheid als een koe al jaren doodgezwegen. Zodra het ministerssalaris op pakweg € 250.000,- gesteld is, kan de Wet Normering Topinkomens (WNT) maatschappelijk waarmaken dat anderen in de (semi)publieke sector hooguit 80% daarvan uit belastinggeld mogen ontvangen. Waarom wij belastingbetalers het goed vinden dat Matthijs van Nieuwkerk meer dan drie ministers waard is, hoeft dan ook geen raadsel meer te blijven.
© Ludo Grégoire, Alkmaar.
Ingezonden VK: 30 augustus 2016, niet geplaatst.

Peterselie
De argumenten vóór een ‘Down-vriendelijke’ samenleving zijn, net als die tégen een ‘Down-vrije’ samenleving, voornamelijk demagogisch. Ze gaan immers voorbij aan de vraag of je het optreden van het syndroom van Down niet beter zou kunnen voorkómen.
Stel er is een middel tegen het ontstaan van het genetische defect van het erfelijk materiaal van chromosoom 21 (komt bij Down in drievoud voor in plaats van in tweevoud), welke ouder zou er dan tegen zijn om die remedie toe te passen? De ‘remedie’ abortus is natuurlijk van een andere orde. Beide ‘remedies’ zal ik in deze reactie aan de orde stellen.
In mijn jarenlange functie als docent Anatomie/Fysiologie aan diverse verpleegkunde-opleidingen vroeg ik bij de behandeling van het onderwerp voortplanting nogal eens aan mijn (vrijwel uitsluitend vrouwelijke) studenten: ‘Stel je wil zwanger worden en je weet dat je door het gedurende je vruchtbare periode dagelijks innemen van een eetlepel fijngehakte peterselie zou kunnen voorkómen dat het defect aan chromosoom 21 ontstaat, zou je dat dan doen?’ Het antwoord laat zich raden. Unaniem.
Een remedie tegen het ontstaan van het genetisch defect aan chromosoom 21 is er nu niet. Maar het is mijn vaste overtuiging dat die komt er. Het zal geen peterselie zijn…
Zolang de werkelijke preventie van het ontstaan van het genetische defect er niet is, zou je kunnen zeggen dat de ouders én de samenleving het maar moeten doen met het voldongen feit van het bestaan van Down’s syndroom. Zo is het ook geweest in de jaren dat de NIP-test of een andere prenatale diagnose op Down’s syndroom niet bestonden. Op het moment dat het kind geboren werd zagen de ouders zich plotsklaps geconfronteerd met het feit dat hun leven, dat van hun kind en dat van de samenleving er heel anders uit zou gaan zien dan zij zich hadden voorgesteld. Een voldongen feit.
Door de beschikbaarheid van de vroegdiagnose (prenataal, de NIP-test) is er óók een kans op een voldongen feit. Namelijk wanneer de test uitwijst dat sprake is van de aanwezigheid van die erfelijke afwijking die, zoals eerder gezegd, grote gevolgen heeft voor het kind, de ouders en de samenleving. Echter, de in de wet verankerde vrijheid tot het plegen van abortus geeft de ouders de mogelijkheid én de verplichting om af te wegen of zij voldoende toegerust zijn om dergelijke gevolgen het hoofd te bieden. In het belang van het zich ontwikkelende leven en in het belang van de ouders zelf. Het belang van de samenleving is daarbij in het geheel niet aan de orde.
En er is nog meer demagogie. Ik heb nog nooit werkelijk ervaren dat ouders met een ‘Down-kind’ steeds vaker te horen krijgen dat ze het kind ook hadden kunnen weghalen. Ik heb nog nooit werkelijk ervaren dat er mensen zijn die zeggen ‘dat deze kinderen niet mogen leven’.
Sterker nog: ik ken geen land waar de vriendelijkheid jegens en de voorzieningen voor mensen met een beperking, welke dan ook, zo ver ontwikkeld zijn.

Het is mijn vaste overtuiging dat een Down-vrije samenleving uiteindelijk even nastrevenswaardig is als een polio-vrije samenleving, een blinden- en doven-vrije samenleving enzovoort. Dat neemt niet weg dat mensen die feitelijk een dergelijke beperking hebben voor vrijwel iedereen in Nederland even welkom zijn als alle andere mensen. Het is vanzelfsprekend dat als in een gezin een kind met het syndroom van Down geboren is, je er dan van houdt en dat je tot het gaatje gaat om er goed voor te zorgen. Tegelijkertijd verdienen ook mensen die er voor kiezen om een ongeboren kind met het syndroom van Down te laten aborteren ons respect. Velen van hen zijn niet opgewassen tegen de zorgen die het leven met een dergelijk kind met zich meebrengt. Er is immers een behoorlijk vertekening in het doorsnee-denken over Down. Het beeld dat aan het syndroom van Down verbonden wordt is dat van de ‘top-Downers’. Dat komt door programma’s als ‘Down met Johnny’ waarin we alleen de groep zien die op een knuffelbare manier redelijk kan functioneren in de samenleving. Helaas zijn die in de minderheid. De Downers die doof zijn, die met ernstige leer- en gedragsstoornissen, die met zware somatische problemen passen niet bij dat knuffelbare imago.
Tot slot: we moeten ons goed realiseren dat de meeste mensen met het syndroom van Down meestal hun ouders overleven; daarmee is het goed-zorgen-voor sowieso een verantwoordelijkheid die ook de samenleving aangaat en niet alleen de ouders.
Demagogie dus.
© Ludo Grégoire, Leiden. Eerste versie: 6 maart 2016.

Laurens ten Dam reed de Ronde van Italië in 2017 voor Team Sunweb, in dienst van kopman Tom Dumoulin.

Dumoulin en Ten Dam
The Beauty and The Beast….
© Ludo Grégoire, Alkmaar. Ingezonden VK 28 januari 2016. Niet geplaatst.

© Weg met de auto/motor/bromfiets/fiets
In Bordeaux (van 3 t/m 6 september ‘22) word ik bevestigd in een oude opinie: geparkeerde vervoermiddelen – van auto tot en met fiets – zijn de pest voor een binnenstad. Kijk naar de autovrije straten: bruisend, mooi, menselijke maat. Kijk naar het gebied direct buiten de voetgangerszones: lelijk, smerig vanwege zwerfvuil, obstakels voor het oog, de architectuur eraan onttrokken. In Bordeaux is dat contrast enorm.
Oplossing: uit wegenbelasting grote, gratis parkeergarages onder de ontsluitingswegen. Geen enkele auto – behalve uiteraard hulpdiensten en bevoorrading – in het zicht in de binnenstad. Maar ook fietsen, bromfietsen, scooters en motoren: onder de grond of op strikt gemarkeerde/gehandhaafde plekken zoals in Japan. En dus niet alleen verkeerd geparkeerde auto’s wegslepen maar ook fietsen (enzovoort) die in het ‘wild’ staan: losknippen en afvoeren.
En tja, dan blijft nog de ergernis van decennialange vervuiling door zwarte kauwgomplakkaten op het prachtige marmerplaveisel… Maar da’s een ander breinsel.

© Huisartsen en boeren
Boeren met huisartsen vergelijken is waarschijnlijk nog problematischer dan appels met peren vergelijken. Feit is dat beide beroepsgroepen zich momenteel (medio 2022) in het nauw gedreven voelen en dat ze hun nijpende situatie duidelijk willen maken.

© Kolereherrie
Waarom vinden we het goed dat de rust van velen wordt verstoord ter compensatie van het te kleine ego van openbare herriemakers?
Het lijkt wel of er een omgekeerd evenredig verband is tussen het type ‘fiets’ (bromfiets, motorfiets) en de geproduceerde decibellen.
Bromfietsen met gemankeerde knaldemping spannen de kroon.
Ik heb beslist waardering voor  mensen die Harley Davidsonmotoren koesteren en restaureren (Intervisievriend Antoine). Maar wat mij betreft zijn er teveel Harley’s die met meer recht Herrie’s genoemd kunnen worden. En waarom is daar geen handhaving op?
Wat het bovenstaande betreft verheug ik mij op de aankomende ontwikkelingen in het elektrisch vervoer: vanaf 2030 enkel nog verkoop van elektrische voertuigen.
En nu maar hopen dat er een goed regime komt voor ‘antieke’ en ‘vintage’ exemplaren. Wat mij betreft: een maximum aantal decibel instellen – bijvoorbeeld 90 dB(A) – en dan… handhaving!

© De kunst van het discussiëren
Gebruik woorden die ruimte laten. Vergelijking: het is belangrijk om in de evaluatie van sollicitatiegesprekken geen woorden te gebruiken die voor een opvolgende spreker/evaluatie elke nuance onmogelijk maken.

© Vervreemding
Je bent gewend om op een bepaalde manier je telefoonnummer aan iemand door te geven. Stel je zegt altijd: 0 650 680 530. Maar als de persoon tegenover je het nummer ter verificatie herhaalt, zegt die (bijvoorbeeld): 06 506 805 30. Of: 06 50 68 05 30. Daar heb je voor de verificatie weinig aan; je herkent je eigen nummer gewoonweg niet.

© Minachting in de openbare ruimte
De ordening in de openbare ruimte is een chaos. Voetgangers en vooral slechtzienden zijn de klos. Op de meest onmogelijke/onverwachte plekken staan fietsen, brommers, flitsbestelfietsen, sandwichborden, vuilcontainers. Ook op de gemarkeerde loodlijnen voor slechtzienden en blinden.
Handhaving ziet dit door de vingers. ‘Gedogen’. Dat is niet meer en niet minder dan minachting voor voetgangers en slechtzienden. Wanneer je de een de hand boven het hoofd houdt, heb je die weggetrokken bij de ander (vrij naar mijn zeer gewaardeerde ziekenhuiscollega Ruud van Betten).
Het is vermijdbare verloedering. Door eerst het beleid om streng te gaan handhaven op ‘ongewenste voorwerpen in het domein van/voor de voetganger en vervolgens door die strenge handhaving in de praktijk te brengen. Een op de stoep geparkeerde auto heeft binnen een uur of vier gegarandeerd een prent onder de ruitenwisser. Waarom geen soortgelijk lik-op-stuk-beleid voor de stoepen? Verkeerd geplaatste fietsen, bromfietsen enzovoort: losknippen en afvoeren. Dat hoef je maar een maandje toe te passen; succes gegarandeerd.

© Handig om te weten
Originele foto’s zijn tussen de 2 en 3MB groot. Via WhatsApp verstuurde foto’s worden verkleind tot tussen 100KB en 400KB. Dus gemiddeld factor 10 minder resolutie. Goed om je te realiseren voor als je de foto’s ook wilt gebruiken voor doeleinden waarbij een hoge resolutie de voorkeur verdient. Bijvoorbeeld bij het maken van foto-albums.
Je kunt overigens ook bij Instellingen van WhatsApp – eventueel tijdelijk – kiezen voor de optie ‘Opslag en data/Media-uploadkwaliteit/Beste kwaliteit’.

© Bied perspectief in eigen land (1)
Fort Europa wordt belegerd door mensen die – terecht – meer perspectief zien in een hachelijke immigratie dan om te blijven in hun eigen hopeloze land. Wat mij betreft zijn er veel te weinig initiatieven om perspectief ‘daar’ te ontwikkelen zodat de mensen ook ‘daar’ hun toekomst zien. Europa moet de boodschap faciliteren: ‘Blijf, we helpen jullie.’ In dat verband zou het goed zijn om de ontwikkelingssamenwerking rigoureus anders te organiseren. Elk EU-land zou – passend bij de nationale affiniteit – een migratieland moeten ‘adopteren’ om het nader te ontwikkelen. Beginnen met het ontwikkelen van bestuurskracht, onderwijs, burgerschap.

© Bied perspectief in eigen land (2)
Ontwikkelingssamenwerking: Volgens mij is er nog nooit een VN-conferentie ‘Herverdeling van wereldwelwaart’ gehouden. Net zo urgent als klimaatconferenties. Met veel synergie-effecten. Wat te doen met de landen die door corruptie en dictatorschap tot armoede vervallen? Voorwaarden van ‘goed bestuur’ stellen aan massale hulp. Opvolgende tranches hulp in het vooruitzicht stellen bij niet-corrupte implementatie van eerdere tranches. Brede middenklasse betrekken bij implementatie als voorwaarde. Onafhankelijk en eerlijk toezicht. Ontwikkelingslanden laten ‘adopteren’ door landen met wederzijdse affiniteit. Ontwikkelingslanden verleiden om te concurreren op snelheid van vooruitgang op humanitaire parameters, op onderwijs, op zorg, op klimaat, op vermindering van armoede en werkeloosheid. China is het gelukt. Maar dat is onder dictatuur. Zuid-Korea is een goed voorbeeld dat het ook onder een democratie lukt. Het allerbelangrijkste is dat met veel publiciteit/propaganda bekend moet blijven ‘wat er in potentie op de plank ligt’ voor niet-corrupte landen. En de herverdeling moet ons ‘pijn’ mogen doen. Financieel? Zeker. Maar ook Europese offers door het verleggen van handelsstromen, het verlagen van tariefmuren, het ophouden met het desastreus verstorende van binnenlandse productie ten gevolgen van het dumpen van onze overschotten. Door het bieden van scholing in de landen zelf. Wij kunnen en moeten genoegen nemen met mínder méér. Niet uitbuiten maar ontwikkelen. Ons doelen stellen dáár. Jonge ondernemende mensen faciliteren, begeleiden, opleiden. Goedwillende bestuurders alle ondersteuning bieden om hun gezag te vestigen en uit te breiden. Beginnen in Suriname.

© Omgekeerd anachronisme
Stel je eens voor dat eerst de automatische versnellingsbak zou zijn uitgevonden. En dat vervolgens een nerd zich aan de poort van een autofabrikant meldt met de navolgende uitleg van diens uitvinding.
‘Jullie monteren – naast het gas- en het rempedaal – een derde pedaal. Dat moet bij een bepaald toerental van de motor ingedrukt worden terwijl je tegelijkertijd het gaspedaal loslaat, met de hand een hendel/pook/stok in een andere stand zet en vervolgens tegelijkertijd gas bijgeeft en het pedaal rustig op laat komen.’
Waarschijnlijke uitkomst: de betreffende nerd wordt – met de diagnose ‘totale gekte’ – afgevoerd voor behandeling.

Iets dergelijks geldt voor de digitale versie van kranten. Die worden immers in papieren equivalent in beeld gebracht.
Digitale ‘kranten’ die geen papieren historie hebben worden heel anders gepresenteerd.
Een analogie: je opent je e-mail en vindt in plaats van de huidige berichten- en tekstreeksen afzonderlijke plaatjes van envelopjes, die klik je aan, ze gaan open, er komen geschreven velletjes papier tevoorschijn. Je kunt ze een voor een lezen in een ‘handgeschreven’ lettertype wanneer je doorklikt.

© Je weet niet wat je niet weet
In relatie tot schandalen die uitgemeten worden in de kranten wordt vaak gezegd: ‘Alles komt uit.’ Onderliggende boodschap: ‘Wees verstandig, doe niks dat je beschadigd als het uitkomt.’ Actoren: Sarkozy, Kohl, Sywert van Lienden. Die opvatting is bijzonder naïef. Immers: ‘Je weet niet wat niet bekend wordt.’

 © Het grondrecht om met rust gelaten te worden
Iedereen kent het: dat irritante marketeer telefoontje. Je wil het niet/nooit, maar het komt onveranderlijk. Telefonische marketing is verschrikkelijk. Naar mijn smaak zou het grondrecht ‘om met rust gelaten te worden’ ingesteld moeten worden. Soortgelijk: cookies zouden per definitie verboden moeten zijn. Leveranciers zouden op internet enkel de opt inoptie: ik wil coockies mogen hanteren.

© Nederlandse identiteit
Aanvullend op artikelen Feestdagen/Identiteit. Het eerste/belangrijkste immateriële NL-identiteitsonderdeel is het verlichtingsideaal Gelijkheid. Vandaar Dag van de Gelijkheid. Het tweede is de zorg voor ons leefgebied. Vandaar Dag van het Waterbeheer. Het derde onbetwiste identiteitsaspect voor het zijn van Nederlander is de taal die we delen: Dag van het Nederlands.

© Het Oog
Thomas bevestigde mijn observatie: ‘Een aantal kelners/obers mist ‘Het Oog’.
Iedereen maakt het wel eens mee: je zit in een horeca-aangelegenheid en de aanwezige ober slaagt er op wonderlijke wijze in om je signalen om opgemerkt te worden of om iets te bestellen systematisch niet waar te nemen. Als bij toverij lukt het de betreffende gastvrouw of -heer om niemand aan te kijken. Niet alleen ík word niet opgemerkt, níemand wordt opgemerkt.
Volgens Thomas is ‘Het Oog’ niet aan te leren. Iemand heeft het of iemand heeft het niet.

© Inschattingsfout
Toen de euro werd ingevoerd was ik er vast van overtuigd, dat in korte tijd veel in de Europese landen nagenoeg gelijk getrokken zou worden: de lonen, de prijzen, de belastingen, de tarieven. Niets is minder waar gebleken.
Het is een soortgelijke inschattingsfout als die ik maakte toen ik meende dat de Bondsrepubliek Duitsland een tweede Wirtschafswunder zou doormaken na de Wiedervereinigung.

© Invloed
Een schrijver kan op twee manieren politieke invloed uitoefenen: zoals iedereen door middel van het rode potlood maar daarbij heeft de schrijver macht die de tekstverwerker creëert.

© Johan Cruijff
Ik herinner mij een vraaggesprek op teevee met Johan Cruijff waarin hij uitlegde wat het verschil is tussen een goede voetballer en een topvoetballer: ‘Topvoetballers hebben gewoonweg meer tijd, letterlijk. Omdat een topvoetballer in één oogopslag de hele spelsituatie overziet, heeft hij meer tijd om zijn actie te bepalen en uit te voeren.’
Die observatie vond en vind ik nog steeds briljant. En volgens mij geldt ze niet alleen voor motorische intelligentie maar evenzeer voor verbale, sociale en creatieve intelligentie. Je ziet meer, je anticipeert meer.
‘In een oogwenk overzag hij de onderhandelingssituatie.’
‘Hij hoorde het muziekstuk volledig in zijn hoofd.’
’In een flits begreep hij de hele setting.’

© Whishful thinking
Na onze reis hoorden Pia en ik vaak: ‘Dat wil ik ook graag doen, zo’n wereld reis…’
Maar omdat er geen concreet plan gemaakt werd om daarvoor de randvoorwaarden te creëren, bleef het veelal bij de bovenstaande verzuchting.

© Olympische Spelen
Wat mij betreft worden de Olympische Spelen in beginsel altijd in Griekenland gehouden tenzij er een bidbook is waarin aangetoond is dat een land de OS kan realiseren met een sluitend en duurzaam businessplan voor een langjarige exploitatie van de faciliteiten.
Wat ook een goede optie zou zijn: de rijke landen maken en financieren een dergelijk plan voor een land waar zulke sportfaciliteiten ontbreken en hoognodig zijn.

© Erotisch verhaal
Stuk onder wachtwoord, op te vragen bij mij.